การพัฒนาทักษะการเขียนของนักศึกษาในระดับอุดมศึกษา โดยกระบวนการสะท้อนคิดและหลักคิดโยนิโสมนสิการ

บทคัดย่อ

     การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาปัญหาการเขียนของนักศึกษาระดับอุดมศึกษา 2) พัฒนาทักษะการเขียนสำหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษา ด้วยกระบวนการสะท้อนคิดร่วมกับหลักคิดโยนิโสมนสิการ และ 3) เสนอแนวทางการพัฒนาทักษะการเขียนสำหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษา เป็นการวิจัยในชั้นเรียน โดยเลือกใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ในการเก็บข้อมูลและวิเคราะห์ผล โดยจัดระบบข้อมูลและหาความสัมพันธ์ของข้อมูลที่มีลักษณะเป็นภาพรวม กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในงานวิจัยครั้งนี้เป็นนักศึกษาคณะสื่อสารมวลชนมหาวิทยาลัยรามคำแหง ชั้นคละ (ปี 1-ปี 4) จำนวน 20 คน เก็บผลการวิจัยด้วยการสังเกตของผู้วิจัย รายการที่สังเกตประกอบด้วย การมีส่วนร่วมของนักศึกษา การฟังอย่างตั้งใจ การสะท้อนแลกเปลี่ยนในชั้นเรียน ความสนใจของนักศึกษาขณะทำกิจกรรม ความร่วมมือในกลุ่ม การอภิปรายและแสดงความคิดเห็น

ผลการวิจัยพบว่า

1. ปัญหาการเขียนของนักศึกษาระดับอุดมศึกษา พบว่า เหตุผลสำคัญที่ส่งผลต่อการเขียนมี 3 ด้าน คือ 1) ทัศนคติเชิงลบต่อตนเองของผู้เขียนที่มองว่าตนไม่มีคุณค่าหรือความสามารถพอที่จะเขียน 2) ด้านกระบวนการคิด การจัดลำดับเรียบเรียงเรื่องราวเพื่อถ่ายทอดเป็นการเขียนที่ตรงประเด็น และ 3) ด้านเทคนิคการเขียน เช่น การเลือกใช้สำนวนในการเขียน การเลือกใช้คำและภาษาในระดับที่เหมาะสม เทคนิคการผูกเรื่อง เป็นต้น ทั้งนี้เนื้อเรื่องที่จะเขียนเป็นจุดสำคัญที่ทำให้ผู้ที่อยากจะเขียนไม่สามารถเริ่มต้นได้ เหตุผลทั้ง 3 ด้านจึงส่งผลซึ่งกันและกัน


2. การพัฒนาทักษะการเขียนสำหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษาด้วยกระบวนการสะท้อนคิดร่วมกับหลักคิดโยนิโสมนสิการ พบว่า การสะท้อนคิดนำไปสู่การยอมรับเรื่องราวเปิดใจเปิดสมอง เกิดการเรียนรู้ภายในตนเองทำให้เกิดความตระหนักรู้ถึงคุณค่าของสิ่งต่าง ๆ อย่างลึกซึ้ง หลักคิดโยนิโสมนสิการเป็นเครื่องมือที่ช่วยให้การตั้งคำถามในกระบวนการคิดเป็นเสมือนตัวกรองความคิด (filter) ให้ชัดเจนขึ้น ทำให้เห็นข้อมูลที่เป็นเหตุเป็นผลเชื่อมโยงซึ่งกันและกัน สามารถช่วยในเรื่องการเขียน คือ คลี่คลายทัศนคติเชิงลบที่มีต่อตนเองและทำให้ผู้เรียนสามารถจัดลำดับความคิดนำข้อมูลมาสู่การเรียบเรียงเรื่องราวในงานเขียนได้


3. แนวทางการพัฒนาทักษะการเขียนสำหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษา พบว่า การจัดบรรยากาศการเรียนรู้ที่เอื้อให้เกิดการสะท้อนคิดใคร่ครวญภายในตนเองด้วยรูปแบบการเรียนรู้อย่างมีส่วนร่วม ทำให้เกิดการเรียนรู้ที่ดีสำหรับนักศึกษาระดับอุดมศึกษา และเนื้อหาเพื่อนำมาใช้เป็นจุดตั้งต้นของการเขียนควรเลือกเรื่องหรือประสบการณ์ที่ใกล้ตัวนักศึกษาเพื่อเชื่อมโยงการสะท้อนคิดใคร่ครวญในตนเอง ทำให้เกิดกระบวนการคิดวิเคราะห์ อย่างเป็นลำดับขั้นตอน สอดคล้องต่อทฤษฎีการเรียนรู้สำหรับผู้ใหญ่ในความต้องการและความสนใจ