การจัดการระบบควบคุมคุณภาพการผลิต ต้นทุน และผลตอบแทน ในการผลิตสินค้าหอมแดงศรีสะเกษ ตามมาตรฐานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI) ของเกษตรกรผู้ปลูกหอมแดงในเขตพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) วิเคราะห์ต้นทุนและผลตอบแทนจากการลงทุนผลิตหอมแดง
ศรีสะเกษ ตามมาตรฐานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI) ของเกษตรกรผู้ปลูกหอมแดงในพื้นที่จังหวัด
ศรีสะเกษ 2) ศึกษาการจัดการระบบควบคุมคุณภาพการผลิตหอมแดงศรีสะเกษ ตามมาตรฐานสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI) ของเกษตรกรผู้ปลูกหอมแดงในเขตพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ โดยใช้วิธีการศึกษาแบบผสมผสาน ได้แก่ 1) การวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือ เกษตรกรผู้ปลูกหอมแดงจำนวน 135 คน
ซึ่งอยู่ในเขตพื้นที่อำเภอยางชุมน้อย อำเภอราษีไศล อำเภอกันทรารมย์ และอำเภอวังหิน ของจังหวัดศรีสะเกษ
ที่เข้าร่วมโครงการส่งเสริมและคุ้มครองสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ (GI) สินค้าหอมแดงศรีสะเกษ กรมทรัพย์สินทางปัญญา กระทรวงพาณิชย์ ประจำปี พ.ศ. 2562 และ 2) การวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้การสัมภาษณ์และการประชุมสนทนากลุ่ม กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ กลุ่มวิสาหกิจชุมชนและคณะทำงานพิจารณาคำขอตรวจสอบควบคุมคุณภาพ รวมทั้งสิ้น 27 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์ และแบบบันทึกการสนทนากลุ่ม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา

ผลการวิจัย พบว่า

1. ต้นทุนและผลตอบแทนในการผลิตหอมแดงศรีสะเกษ ตามมาตรฐานสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI) ประกอบด้วยต้นทุนผันแปร ได้แก่ ค่าซื้อหัวหอมพันธุ์ ค่าปุ๋ย ค่าใช้จ่ายในการเตรียมพื้นที่เพาะปลูก ค่าแรงงานในการไถแปลงปลูก และเก็บเกี่ยว ค่ายาฆ่าแมลง ค่าขนส่ง และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ รวมทั้งสิ้น จำนวน 38,780 บาทต่อไร่ และต้นทุนคงที่ คือ ค่าเสื่อมราคาโรงเรือน จำนวน 100 บาทต่อปี รวมต้นทุนในการผลิตหอมแดงทั้งสิ้น จำนวน 38,880 บาทต่อไร่ มีจุดคุ้มทุน จำนวน 3,505.86 กิโลกรัมต่อไร่ มีผลตอบแทน จำนวน 84,573 บาทต่อไร่ มีอัตรากำไรขั้นต้น ร้อยละ 54.03 และมีอัตราผลตอบแทนจากการลงทุน (ROA) ค่อนข้างสูงมากคือ ร้อยละ 91.39

2. การจัดการระบบควบคุมคุณภาพการผลิตหอมแดงศรีสะเกษตามมาตรฐานสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ไทย (GI) พบว่า เกษตรกรที่ปลูกหอมแดงศรีสะเกษจะมีการจัดการระบบควบคุมคุณภาพการผลิตโดยใช้การปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี ได้แก่ แหล่งน้ำ พื้นที่ปลูก การใช้วัตถุอันตราย การเก็บรักษา การขนย้ายผลิตผลภายในแปลง
การบันทึกข้อมูล การผลิตให้ปลอดภัย การจัดการกระบวนการผลิต การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว ซึ่งทำให้สามารถลดต้นทุนการผลิตและเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าหอมแดงที่ได้รับการรับรอง GI และเป็นสินค้าเกษตรที่ยกระดับคุณภาพชีวิตให้แก่เกษตรต่อไป