แนวทางการพัฒนาสมรรถนะพื้นฐานของผู้ประกอบวิชาชีพมัคคุเทศก์ไทย เพื่อตอบสนองความต้องการของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว

The Development Guidelines for Core Competencies of Thai Tour Guides to Meet the Demands of the Tourism Industry

ผู้แต่ง

  • กล้วยไม้ สุมังค์
  • ภักดี ใจซื่อ
  • สุภชญ ศรีกัญชัย
  • ศตวรรษ บุญผสม

คำสำคัญ:

สมรรถนะพื้นฐาน, มัคคุเทศก์, อุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทย

บทคัดย่อ

 งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อศึกษาสมรรถนะพื้นฐานของผู้ประกอบวิชาชีพชีพมัคคุเทศก์ไทยเพื่อตอบสนอง
ความต้องการของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทย 2) เพื่อศึกษาและประเมินความต้องการด้านสมรรถนะพื้นฐานของอาชีพของมัคคุเทศก์ไทยในการพัฒนาที่สอดคล้องตามความต้องการของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวไทย 3) เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาสมรรถนะพื้นฐานของอาชีพมัคคุเทศก์ไทยที่สอดคล้องกับความต้องการของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย โดยใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสานทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณในการวิจัยเชิงคุณภาพมีการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวรวมทั้งมัคคุเทศก์และนักท่องเที่ยวจำนวน 15 คน โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกจากวิธีการเลือกกลุ่มแบบเจาะจง ร่วมกับการสุ่มตัวอย่างแบบใช้เครือข่าย และการวิจัยเชิงปริมาณ
ที่มีการเก็บข้อมูลจากแบบสอบถามมัคคุเทศก์ที่ขึ้นทะเบียนจำนวน 400 คน และเป็นการสุ่มแบบโควตา 

ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 1 และ 2 พบว่าองค์ประกอบของสมรรถนะมีสมรรถนะต่ำกว่าความต้องการของอุตสาหกรรมท่องเที่ยว โดยภาคอุตสาหกรรมให้ความสำคัญต่อการพัฒนาระดับช่องว่างของระดับการพัฒนาที่มีช่องว่างระดับเกิน -1.00 ประกอบด้วย 6 ด้านหลัก ได้แก่ 1) ด้านคุณธรรมจริยธรรมมีจิตบริการและความรับผิดชอบต่อสังคมตามจรรยาบรรณวิชาชีพ ที่ระดับ -1.29
2) ด้านการดูแลสุขอนามัยและความปลอดภัย ที่ระดับ -1.25 3) ด้านความสามารถในการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศดิจิทัลสำหรับ
การรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล รวมทั้งการนำเสนอข้อมูลได้อย่างเหมาะสม ที่ระดับ -1.24  4) ด้านความรอบรู้ทางวิชาการ ทักษะทางวิชาชีพ มีความสามารถในการปฏิบัติงาน การให้บริการและบริหารจัดการในระดับสากล ที่ระดับ -1.23 5) ด้านบุคลิกภาพดี สามารถทำงานร่วมกับผู้อื่นในทุกระดับได้อย่างเหมาะสม ที่ระดับ -.89 และ 6) ด้านทักษะการวิเคราะห์สถานการณ์โดยประยุกต์ใช้ความรู้ เหตุผลและวิจารณญาณอย่างเหมาะสมเมื่อต้องเผชิญกับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่ระดับ -.89 ผลการวิจัยตามวัตถุประสงค์ข้อที่ 3
โดยทั้ง 6 ด้านควรมีการพัฒนาให้สอดคล้องกับความต้องการของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวที่มีการแข่งขันสูงในปัจจุบัน ข้อเสนอแนะจากงานวิจัยนี้คือ ควรมีการพัฒนาสมรรถนะในทุกด้านโดยเฉพาะด้านความรู้ ด้านทักษะอาชีพและด้านทัศนคติ เพื่อให้มัคคุเทศก์สามารถให้บริการได้อย่างมีประสิทธิภาพตอบสนองความต้องการของนักท่องเที่ยวและส่งเสริมให้ประเทศไทยเป็นจุดหมายปลายทาง
การท่องเที่ยวที่มีคุณภาพในระดับสากล

ประวัติผู้แต่ง

กล้วยไม้ สุมังค์

คณะบริหารธุรกิจ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์

ภักดี ใจซื่อ

คณะวิศวกรรมศาสตร์และเทคโนโลยี สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์

สุภชญ ศรีกัญชัย

คณะบริหารธุรกิจ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์

ศตวรรษ บุญผสม

ณะบริหารธุรกิจ สถาบันการจัดการปัญญาภิวัฒน์

เอกสารอ้างอิง

กรมการท่องเที่ยว. (2562). ประกาศกรมการท่องเที่ยวแบบใบอนุญาตเป็นมัคคุเทศก์ พ.ศ 2562. สืบค้นเมื่อ 30 กรกฎาคม 2567 จาก https://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/E/084/T_0061.PDF.

กรมการท่องเที่ยว. (2567). สถิติการจดทะเบียนบริษัทนำเที่ยวและมัคคุเทศก์. สืบค้นเมื่อ 30 กรกฎาคม 2567 จาก https://www.dot.go.th/chart-stat/category/2.

จุฑาทิพย์ สุทธิเทพ. (2559). การพัฒนายุวมัคคุเทศก์เพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวท้องถิ่นของเยาวชน ตำบลมะเกลือใหม่ อำเภอสูงเนิน จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.

เจนนิสตรา สิริศรีเสริมวงศ์. (2566). แนวทางการพัฒนาสมรรถนะของมัคคุเทศก์เพื่อสร้างประสบการณ์การท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวชาวไทยสำหรับการท่องเที่ยวเป็นรางวัล. วารสารปัญญาสถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์, 30(3), 20-31.

ถิรวิท ไพรหานิยม, (2566). การหาค่าสัมประสิทธิ์ความสอดคล้อง (IOC: Index of Objective Congruence ด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป (Microsoft Exell). กำแพงเพชร: มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร.

ธนณัฎฐ์ โชคปรีดาพานิช. (2558). แนวทางในการพัฒนาสมรรถนะพื้นฐานอาชีพผู้นำเที่ยวไทยที่สอดคล้องตามความต้องการ

ของอุตสาหกรรมท่องเที่ยวไทย. กรุงเทพมหานคร: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

เทียนแก้ว เลี่ยมสุวรรณ, (2558). โปรแกรมทางเลือกในการวิเคราะห์ข้อมูลเพื่อการวิจัย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

ประไพพิพม์ สุธีวสินนนท์และประสพชัย พสุนนท์. (2559). กลยุทธ์การเลือกตัวอย่างสำหรับวิจัยเชิงคุณภาพ. วารสารปาริชาต มหาวิทยาลัยทักษิณ, 29(2), 31-48.

สำนักงานตรวจการแผ่นดิน. (2565). คู่มือมาตรฐานการปฏิบัติงาน. สืบค้นเมื่อ 25 ตุลาคม 2567 จาก

https://www.ombudsman.go.th/new/ita_manualstandard/

ASEAN Secretariat. (2018). ASEAN Mutual Recognition Arrangement on Tourism Professionals Handbook

(2nd ed.). Retrieved from July 9, 2024 from https://www.asean.org.

Cronbach, L. J. (1951). Coefficient Alpha and the Internal Structure of Tests. Psychometrika, 16(3), 297-334.

Yamane, T. (1973). Statistics: an Introductory Analysis. (3rd ed.). New York: Harper & Row.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-30