การสืบสรรค์บทเพลงลูกกรุงของไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทเพลงลูกกรุงมีความงามทางวรรณศิลป์ ทั้งยังมีความสัมพันธ์กับวรรณคดีไทย เช่น ด้านฉันทลักษณ์ และด้านเนื้อหา เนื่องจากครูเพลงลูกกรุงเป็นผู้มีฐานความรู้ทางมรดกวรรณศิลป์ บทความนี้มุ่งศึกษาการสืบสรรค์บทเพลงลูกกรุงของศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ตั้งแต่ พ.ศ. 2529-2562 ผลการวิจัยพบว่า นักแต่งเพลงสืบสรรค์ขนบวรรณศิลป์มาเป็นฐานในการสรรค์สร้างผลงานของตน ได้แก่ การนำขนบทางด้านฉันทลักษณ์มาปรับใช้เป็นตัวบทเพลง การนำเนื้อเรื่อง หรือตัวบทจากวรรณคดีของไทยมาใช้สร้าง หรือแต่งขยายความ การนำตัวละคร ศิลปะทางด้านการประพันธ์ เช่น ขนบการสร้างจินตภาพ ขนบการสร้างบทพรรณนาอนุภาค และฉากจากวรรณคดีมาปรับใช้ใหม่ รวมถึงการเลือกสรรตัวบทจากวรรณคดีมาปรับเปลี่ยน ดัดแปลง ล้อเลียน พาดพิง ผสมผสาน และตีความใหม่เป็นบทเพลงลูกกรุง นอกจากนี้ ยังมีการนำบทเพลงลูกกรุงมาสืบสรรค์ในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย ในลักษณะของการปรับแปลง การดัดแปลง การล้อเลียน
การประพันธ์ขึ้นใหม่ การผสมผสาน หรือการปรับใช้เพลงลูกกรุงในเพลงประเภทอื่น ทำให้เพลงลูกกรุงกลับมามีชีวิตใหม่ และดำรงอยู่ในความรับรู้ของกลุ่มผู้ฟังทุกยุคสมัย
Article Details
References
กรมศิลปากร, สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. (2545ก). วรรณกรรมสมัยอยุธยา เล่ม 2 (พิมพ์ครั้งที่ 2). โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กรมศิลปากร, สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์. (2545ข). วรรณกรรมสมัยอยุธยา เล่ม 3 (พิมพ์ครั้งที่ 2). โรงพิมพ์คุรุสภาลาดพร้าว.
กิตติ ศรีเปารยะ. (2563). “เรื่องเล่าเบาสมองสนองปัญญา” เพลงไทยสากล-เนื้อร้องจากวรรณคดี (ตอนที่ 1). วารสารเพลงดนตรี, 25(12), 18-29.
คุณพระช่วย. (23 เมษายน 2565). “12คนสุดท้ายเพลงเอกซีซั่น2” เพลงเอก ของกาลเวลา จากรายการเพลงเอกซีซั่น2 [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=fdYPqnxoAQU
ช่อง one31. (22 พฤษภาคม 2565). นกขมิ้น : ฟลุ๊ค วรพล | The Golden Song เวทีเพลงเพราะ 4 EP.22 | one31 [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=xCSDegAcuKg
ชาตรี ศิลปสนอง. (2554). บันทึกประวัติศาสตร์ บทเพลงประทับใจ จาก ชรินทร์ นันทนาคร ศิลปินแห่งชาติ. ศิลปสนองการพิมพ์.
ชาตรี ศิลปสนอง. (2559). บันทึกประวัติศาสตร์ บทเพลงประทับใจจาก: สุเทพ วงศ์กำแหง ศิลปินแห่งชาติ. ศิลปสนองการพิมพ์.
ชาลี อินทรวิจิตร. (2545). บันเทิง-บางที. วรรณสาส์น.
โชษิตา มณีใส. (2556). เพลงไทยสากล จากวรรณคดีสู่คีตศิลป์. มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์, สถาบันไทยคดีศึกษา, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ภาควิชาภาษาไทย.
ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2557). ชีวิตและงานของสุนทรภู่ (พิมพ์ครั้งที่ 19). แสงดาว.
เดชาดิศร, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2546). ประชุมโคลงโลกนิติ (พิมพ์ครั้งที่ 33). โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย.
ต่อพงศ์ เชื้ออุ่น. (2565). นิยายออนไลน์เรื่อง “ลิขิตปรารถนา กากีข้ามภพ”: การสืบสรรค์และการสื่อความคิดในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย. วรรณวิทัศน์, 22(2), 136-179.
นรินทรธิเบศร์ (อิน). (2494). โคลงนิราศนรินทร์ (พิมพ์ครั้งที่ 12). โรงพิมพ์คุรุสภา.
นิตยา แก้วคัลณา. (2556). สืบสรรค์ขนบวรรณศิลป์: การสร้างสุนทรียภาพในกวีนิพนธ์ไทย. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นิตยา แก้วคัลณา. (2565). เรียนรู้วิกฤติสาธารณภัยโควิด-19: บันทึกอารมณ์และความคิดผ่านการสืบสรรค์วรรณศิลป์ในบทเพลงไทยร่วมสมัย. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 22(1), 157-185.
บูรพา อารัมภีร. (2542). เบื้องหลังเพลงรัก สง่า อารัมภีร. เพื่อนดี.
บูรพา อารัมภีร. (2545). ชีวิตฉันขาดเธอไม่ได้ เบื้องหลังเพลงรักของสง่า อารัมภีร (2). เพื่อนดี.
ประคอง นิมมานเหมินท์. (2543). นิทานพื้นบ้านศึกษา. โครงการตำราคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พ.ณ ประมวญมารค. (2515). นิทานคำกลอนสุนทรภู่ (พิมพ์ครั้งที่ 2). แพร่พิทยา.
พรทิพย์ พุกผาสุก. (2551). เพลงไทยสากลจากวรรณคดีไทย. แม็กเอ็กซ์เพรส.
พระคลัง (หน), เจ้าพระยา, โชติ มณีรัตน์, และ นายตำรา ณ เมืองใต้. (2505). กากี (สามโวหาร). ไทยวัฒนาพานิช.
พันธุ์อร จงประสิทธิ์ (บรรณาธิการ). (2557). นิทานคำกลอนสุนทรภู่เรื่อง โคบุตรและจันทโครบ. กรมศิลปากร, สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์.
พุทธเลิศหล้านภาลัย, พระบาทสมเด็จพระ. (2497). บทละครนอกเรื่อง สังข์ทอง. โรงพิมพ์พระจันทร์.
พูลผล อรุณรักถาวร. (2543). รวมผลงานเพลงท่านผู้หญิงพวงร้อย (สนิทวงศ์) อภัยวงศ์. เอราวัณการพิมพ์.
เพลงเอก Best song contest. (12 พฤษภาคม 2564). เพลงหนึ่งหยาดเพชรในร้อยสุดปัง! เพลงเอกจับไมค์ถึงกับ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=8intgpp7mhQ
ภาพยนตร์ไทย. (2564). อภันตรี ประยุทธเสนีย์. https://thaimovie.org/people/13017/อภันตรี-ประยุทธเสนีย์.
ลูกกรุงอภิมหาอมตะนิรันดร์กาล. (19 สิงหาคม 2565). คิดถึงเธอทุกลมหายใจ - กุ้ง กิตติคุณ เชียรสงค์-จุ๋ง ไพจิตร อักษรณรงค์ (ภาพในสตูดิโอ) [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=kv3ljri08XI
วิเชียร แย้มสัตย์ธรรม. (7 กุมภาพันธ์ 2561). แม่พระในดวงใจ..สุริยัน บุญยศ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=2aIiPSrJT44
สง่า อารัมภีร. (2511). จากน้ำตาแสงไต้ถึงดวงใจ: รวมเพลงเอกของ สง่า อารัมภีร. ประพันธ์สาส์น.
สมบัติ กิ่งกาญจนวงศ์. (2534). การวิเคราะห์เพลงลูกกรุง [ปริญญานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร.
สมาคมศิษย์เก่าวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ. (2564). ฝนหยาดสุดท้าย ชีวิตและงาน พรพิรุณ. สามเจริญพาณิชย์.
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2561). พจนานุกรมศัพท์วรรณกรรม ฉบับราชบัณฑิตยสภา (พิมพ์ครั้งที่ 2, แก้ไขเพิ่มเติม). อรุณการพิมพ์.
สุดใจ ศรีเบญจา. (2511). รวมเพลงเอกนามพระราชทาน พยงค์ มุกดาพันธ์. ป.พิศนาคะการพิมพ์.
สุนทรภู่ และ ดำรงราชานุภาพ, สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. (2468). พระอภัยมณีคำกลอนของสุนทรภู่ เล่มที่ 2 กับอธิบายว่าด้วยเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่. โรงพิมพ์ไท.
อนุสรณ์พิธีพระราชทานเพลิงศพ นายเกียรติพงศ์ กาญจนภี (สุนทรียา ณ เวียงกาญจน์) ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (ดนตรีสากล - ผู้ประพันธ์เพลง). (2558). หนังสือบุญ.
อำนวย จั่นเงิน (บรรณาธิการ). (2538). คอนเสิร์ต เชิดชูครูเพลง ครั้งที่ 3 สง่า อารัมภีร. อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง.
อำนวย จั่นเงิน (บรรณาธิการ). (2540). คอนเสิร์ต บันทึกแผ่นดิน ศิลปินประชาชน สุรพล โทณะวณิก. ศิลปสนองการพิมพ์.
อำนวย จั่นเงิน. (2539). คอนเสิร์ตเชิดชูครูเพลง ครั้งที่ 4 ป. ชื่นประโยชน์. อมรินทร์ พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง.
อำนวย จั่นเงิน. (2543). คอนเสิร์ต เชิดชูครูเพลง ครั้งที่ 5 พยงค์ มุกดา 75. อมรินทร์ พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง.
อำนวย นครปฐม. (20 มกราคม 2560). กากีมิใช่ชั่ว - ลินจง บุนนากรินทร์ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=TLNNZ1Q5sng
Canisstory007. (10 สิงหาคม 2564). จำเลยรัก X Aquatic - สวลี ผกาพันธุ์ X F.hero (Prod.NK Music) [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=0hEJP291ubc
Illslick thelegandary. (6 กุมภาพันธ์ 2559). ILLSLICK - “Right Now” [Official Audio] Fix7 [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=c5twLNWfX7M
Metro Records. (14 พฤศจิกายน 2557). ในฝัน - ศรีไศล สุชาตวุฒิ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=NQSkOMaXghI
peeradech maleehom. (30 มีนาคม 2563). เพลงโควิด19 ทำนองคนเดียวในดวงใจ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=6vlo_gLevPk
PUTTHAKARN KAEWSOOK. (19 สิงหาคม 2565). หนึ่งในร้อย...สมบัติ เมทะนี. (ดัดแปลงจากเพลง หนึ่งในร้อย) เพื่อสดุดีอาลัยรัก สมบัติ เมทะนี [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=d9s4-tLIwlc
Resistant Citizen. (5 กุมภาพันธ์ 2558). จูบเย้ยจันทร์(โอชา) [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=voIwig4WDAI
Ton Ladprao. (13 พฤษภาคม 2556). Our Last Kiss - Mr.Rick Hardy [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=zVC03blpuD0