ฉันท์ชุดแก้วสยามของ น.ม.ส.: ประดิษฐการเชิงทดลอง

บทคัดย่อ

ฉันท์ชุดแก้วสยามหมายถึงฉันท์ ๓ ชนิดที่พระราชวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณทรงประดิษฐ์ขึ้น ได้แก่ สยามรัตนฉันท์ สยามวิเชียรฉันท์ และสยามมณีฉันท์ ฉันท์ชุดนี้เป็นประดิษฐการที่สำคัญน่าศึกษาเป็นอย่างยิ่ง เพราะเป็นการเปลี่ยนแปลงแหล่งที่มาของฉันท์ที่นำมาใช้จากฉันท์อินเดียในคัมภีร์วุตโตทัยมาเป็นฉันท์อังกฤษ ซึ่งในการนี้ต้องอาศัยอัจฉริยภาพของกวีในการพิจารณาปรับเงื่อนไขปัจจัยต่างๆ ที่เกี่ยวข้องให้เหมาะสมสอดคล้อง จนมีลักษณะเป็นฉันท์ไทยที่ยอมรับได้ ด้วยแนวความคิดที่ว่าร้อยกรองไทยต้องมีสัมผัสแบบต่างๆ เพื่อแสวงหาแผนสัมผัสที่เหมาะสม แล้วจึงสรุปผลการทดลองในที่สุด นับได้ว่าเป็นการแสดงกระบวนการคิดสร้างสรรค์ให้เห็นตลอดสายเป็นรายแรก และประดิษฐการแห่งฉันท์ชุดแก้วสยามนี้เป็นแบบอย่างให้เกิดประดิษฐการทางรูปแบบแห่งฉันท์ขึ้นอย่างหลากหลายในเวลาต่อมา