จารีตประเพณีทางรัฐธรรมนูญ กับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของประเทศอังกฤษ

บทคัดย่อ

การปกครองในระบอบประชาธิปไตยแบบรัฐสภาอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขของประเทศต่าง ๆ ในโลกนี้มีต้นแบบมาจากประเทศอังกฤษ ซึ่งการปกครองระบบรัฐสภานั้น ในลำดับแรกเป็นที่ทราบว่า ระบบรัฐสภาเป็นระบบที่พัฒนามาจากรูปแบบการปกครองดั้งเดิมที่พระมหากษัตริย์เป็นผู้มีและใช้พระราชอำนาจสูงสุดในการปกครองประเทศ และรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษรที่ได้เขียนขึ้นในระยะแรก ๆ ของระบบรัฐสภาของประเทศในยุโรปนั้น เป็นรัฐธรรมนูญที่เขียนขึ้นเพื่อยอมรับระบอบการปกครองที่มีพระมหากษัตริย์ปกครองประเทศในเวลานั้น โดยการปกครองที่เรียกว่า “ระบบรัฐสภา” (Parliamentary System) ที่เริ่มต้นอยู่ที่ประเทศอังกฤษ และประเทศอื่น ๆ ได้ถูกจำลองดัดแปลงไปประยุกต์ใช้กับการปกครองของประเทศ ของตน โดยมีการจัดตั้งคณะบุคคลให้เป็นผู้ใช้อำนาจบริหารที่เรียกว่า คณะรัฐมนตรี ซึ่งประกอบด้วยหัวหน้าของรัฐมนตรีที่เรียกว่า “นายกรัฐมนตรี” ดังที่ทราบกันว่า ประเทศอังกฤษเป็นประเทศที่ใช้รัฐธรรมนูญที่ไม่เป็น ลายลักษณ์อักษร และมีธรรมเนียมปฏิบัติหรือจารีตประเพณีในทางรัฐธรรมนูญ และถือว่าจารีตประเพณีนั้นเป็นบ่อเกิดของกฎหมายรัฐธรรมนูญอังกฤษ ซึ่งรวมถึงแนวปฏิบัติในทางรัฐธรรมนูญที่ว่าด้วยการเข้าสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีด้วย

ดังนั้นแล้ว บทความฉบับนี้จึงมุ่งเสนอถึงจารีตประเพณีทางรัฐธรรมนูญกับตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ของประเทศอังกฤษ โดยส่วนแรกกล่าวถึง ความเป็นมาในทางประวัติศาสตร์ของตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ของประเทศอังกฤษ ส่วนที่สองกล่าวถึงการเข้าสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีของประเทศอังกฤษในรูปแบบปกติ และส่วนสุดท้ายกล่าวถึง การเข้าสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในรูปแบบพิเศษ ซึ่งทั้งสองรูปแบบนั้นมีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์ในทางการเมืองการปกครองที่น่าสนใจหลายประการ