พลวัตการพลิกโฉมทางเทคโนโลยีต่อการจ้างงานในอุตสาหกรรมยานยนต์: การศึกษาตามแนวทางทฤษฎีฐานราก

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจแนวโน้มของการพลิกโฉมทางเทคโนโลยีในอุตสาหกรรมยานยนต์ วิเคราะห์ผลกระทบต่อการจ้างงาน และพัฒนาแบบจำลองแนวคิดเชิงทฤษฎีโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพตามแนวทางทฤษฎีฐานราก ข้อมูลถูกรวบรวมจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับนักทรัพยากรมนุษย์และผู้มีบทบาทในการจัดการแรงงานในสถานประกอบการอุตสาหกรรมยานยนต์ในจังหวัดชลบุรี ระยอง ฉะเชิงเทรา และสมุทรปราการ รวม 46 ราย โดยใช้การคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจงและเทคนิคแบบลูกโซ่ ข้อมูลถูกรวบรวมจนกระทั่งถึงจุดอิ่มตัวของข้อมูล ผลการวิจัยพบว่า 1) อุตสาหกรรมยานยนต์ไทยกำลังพลิกโฉมสู่ยุคเทคโนโลยีขั้นสูง โดยเฉพาะการนำระบบอัตโนมัติ ปัญญาประดิษฐ์ ยานยนต์ไฟฟ้า และระบบดิจิทัล มาใช้ในกระบวนการผลิต ซึ่งเปลี่ยนแปลงทั้งรูปแบบการผลิตและโครงสร้างโซ่อุปทานอย่างมีนัยสำคัญ 2) เทคโนโลยีที่เปลี่ยนแปลงส่งผลโดยตรงต่อโครงสร้างแรงงาน โดยตำแหน่งงานเดิมที่อาศัยแรงงานซ้ำซากถูกลดบทบาทลง ขณะที่ความต้องการแรงงานที่มีทักษะด้านดิจิทัล การวิเคราะห์ข้อมูล และการควบคุมระบบอัตโนมัติเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจน และ 3) เทคโนโลยีการผลิตและระบบอัตโนมัติ รวมถึงการเปลี่ยนผ่านสู่ยานยนต์ไฟฟ้า ทำหน้าที่เป็นแรงขับเคลื่อนหลักที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างในภาคแรงงานและองค์การซึ่งมีบทบาทสำคัญในการถ่ายทอดผลกระทบจากเทคโนโลยีไปสู่ประสิทธิภาพในการดำเนินงาน นำไปสู่การพัฒนาแบบจำลองเชิงระบบที่สะท้อนความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรต้น ตัวแปรแทรกซ้อน และตัวแปรตามในกระบวนการเปลี่ยนผ่านของอุตสาหกรรมยานยนต์