การเฝ้าระวังทางวัฒนธรรมเพื่อการสร้างสรรค์บทเพลงฝึกพื้นฐานสำหรับ วงดุริยางค์เครื่องลมจากบทเพลงพื้นเมืองล้านนา

บทคัดย่อ

               งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทำนองเพลงพื้นเมืองล้านนาที่เหมาะสมต่อการสร้างสรรค์บทเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลมในจังหวัดเชียงราย และเพื่อสร้างสรรค์บทเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลมจากทำนองเพลงพื้นเมืองล้านนาในจังหวัดเชียงราย ประชากรที่ศึกษาได้แก่ ครูสอนดนตรีพื้นเมือง ครูผู้ควบคุมและนักเรียนวงดุริยางค์เครื่องลม โดยมีเครื่องมือการวิจัยได้แก่แบบสังเกต แบบสัมภาษณ์เชิงลึก แบบสอบถามและเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลม

              ผลการศึกษาพบว่า การเลือกเพลงที่นำมาสร้างสรรค์เป็นบทเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลม พิจารณาจากทำนองเพลงเป็นทำนองที่ครูสอนดนตรีพื้นเมืองล้านนาทุกท่านใช้สอนทำนองเพลงที่เป็นที่รู้จักของนักเรียน อีกทั้งเลือกจากการเคลื่อนทำนองที่ไม่ข้ามขั้นมากเกินไป ซึ่งการข้ามขั้นของทำนองที่กว้างมากจะยากต่อการบรรเลงโดยเครื่องดนตรีของนักเรียน จึงได้ทำนองเพลง 8 ทำนอง ที่เหมาะสมต่อการสร้างสรรค์เป็นเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลม ได้แก่ ล่องแม่ปิง ฤาษีหลงถ้ำ ปราสาทไหว ปุ๋มเป้ง สร้อยเวียงพิงค์ ระบำไก่แจ้ ฟ้อนสาวไหม และหมู่เฮาจาวเหนือ บทเพลงสำหรับฝึกพื้นฐานของวงดุริยางค์เครื่องลม “คะนึงหาล้านนา” เป็นการเรียบเรียงเสียงประสานเพลงพื้นเมืองล้านนาให้มีลักษณะเป็นแบบคอราลสำหรับวงดุริยางค์เครื่องลม ประกอบด้วยเพลงย่อยจำนวน 8 เพลง แนวคิดที่ใช้ในการเรียบเรียงเสียงประสานใช้ระบบอิงกุญแจเสียง โดยให้ความสำคัญกับศูนย์กลางเสียงและเนื้อดนตรีเป็นแบบแปรแนว อัตราจังหวะกำหนดให้เป็นแบบ 4/4 กุญแจเสียงที่ใช้ ได้แก่ บีแฟลตเมเจอร์ เอฟเมเจอร์ อีแฟลตเมเจอร์ โมดซีเอโอเลี่ยนและโมดซีมิกโซลีเดียน มีการใช้การสร้างทำนองรอง การซ้ำห้วงลำดับทำนอง การเลียนทำนอง การใช้จังหวะขัด การเคลื่อนทำนองแบบสวนทาง การแปรทำนอง และทำนองสีสัน