ตึก อาคาร แบบอาณานิคมในภาคอีสานของประเทศไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้สรุปได้ว่ารูปแบบของงานตึก อาคาร แบบอาณานิคมมีรูปลักษณ์เฉพาะคือการทำซุ้มวงโค้งแบบมีเสารองรับระหว่างช่วงเสา การทำระเบียงเป็นช่องวงรีและสี่เหลี่ยม อีกทั้งการทำบานประตูหน้าต่างแบบยาวจากพื้นจรดวงกบตามรสนิยมของฝรั่งเศสส่วนที่รับจากสถาปนิกอิตาลีและอเมริกาก็มีอยู่บ้างคือที่โรงเรียนสตรีราชินูทิศจังหวัดอุดรธานีและศาลากลางหลังเก่า จังหวัดนครพนม ที่เหลือเป็นงานช่างญวนที่รับผ่านจากฝรั่งเศสเข้ามา

การก่อสร้างใช้เทคนิคผนังรับน้ำหนัก โดยแนวคิดและขบวนการการออกแบบส่วนใหญ่ผ่านจากฝีมือช่างญวน ถึงแม้ว่าอาคารสถานที่ราชการของไทยก็ล้วนเป็นงานช่างญวนทั้งหมด หลักฐานที่ปรากฏจึงได้เป็นข้อมูลในอีสานเกี่ยวกับการก่อสร้างก่อนถึง พ.ศ. 2500 นั้น พื้นที่ส่วนใหญ่ของอีสานมีการก่อสร้างตึก อาคารรวมถึงอุโบสถตามอย่างงานรูปแบบอาณานิคม ถึงแม้จะมีการประกาศใช้จากรัฐบาลให้มีรูปแบบสิ่งก่อสร้างตามอย่างเดียวกันทั่วประเทศ อาคารหลังแรกที่เก่าสุดในอีสานคือโบสถที่บ้านท่าแร่ จังหวัดสกลนคร ซึ่งถือเป็นต้นแบบในการก่อสร้างซึ่งเป็นช่วงเวลาเดียวกับนโยบายความศิวิไลซ์ ได้เริ่มขึ้นดังนั้นศาลากลางจังหวัดนครพนม จึงเป็นต้นตัวแทนความศิวิไลซ์ในอีสานแห่งแรกที่ทางราชการไทยมีส่วนข้องเกี่ยว

หลักฐานการปรากฏสิ่งก่อสร้างตัวแทนความเจริญทันสมัย จึงสอดรับกับรสนิยมของงาน ก่อสร้างแบบอาณานิคมที่ช่างญวนได้เป็นแรงงานหลักในการการก่อสร้าง ซึ่งมีความคุ้นชินมากกว่าคนอีสานเจ้าของพื้นที่ นโยบายดังกล่าวจึงเป็นปัจจัยหลักผสมปะปนกับช่างฝีมือจึงทำให้การปรากฏอาคารแบบอาณานิคมได้เพิ่มมากขึ้นตามลำดับ