การศึกษาภูมิปัญญาการใช้สมุนไพรของหมอพื้นบ้าน: กรณีศึกษาหมอพื้นบ้านในตำบลน้ำโมง อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย

บทคัดย่อ

หมอพื้นบ้านเป็นบุคคลที่มีความรู้ความสามารถในการส่งเสริมและดูแลสุขภาพของประชาชนในท้องถิ่นด้วยภูมิปัญญาทางการแพทย์แผนไทยที่ได้รับการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ซึ่งองค์ความรู้ของหมอพื้นบ้านนั้นควรค่าแก่การอนุรักษ์ไว้ไม่ให้สูญหายไป ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาองค์ความรู้ภูมิปัญญาการแพทย์พื้นบ้านด้านสมุนไพรในการรักษาโรคและอาการเจ็บป่วยต่างๆ ด้วยยาสมุนไพรของ หมอสมร อิสิ บ้านน้ำโมง ตำบลน้ำโมง อำเภอท่าบ่อ จังหวัดหนองคาย การศึกษานี้ได้รวบรวมองค์ความรู้ภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน การสืบทอดและประสบการณ์ รวมทั้งพิธีกรรมและความเชื่อ รูปแบบวิธีการรักษา และตำรับยาสมุนไพรไทยของหมอพื้นบ้าน จากการศึกษาพบว่า หมอสมร อิสิ มีการสืบทอดองค์ความรู้และภูมิปัญญาหมอพื้นบ้านมาจากบรรพบุรุษและมีประสบการณ์การรักษาเป็นระยะเวลามากกว่า 10 ปี โดยมีความเชี่ยวชาญด้านสมุนไพรในการรักษาโรคกระเพาะอาหาร ไส้เลื่อน มดลูกหย่อน ท่อน้ำนมอุดตัน เบาหวาน และความดันโลหิต ซึ่งมีความเชื่อและพิธีกรรมเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่อย่างไรก็ตามยังไม่มีการรวบรวมตำรายาสมุนไพรและสืบทอดภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน  ดังนั้นองค์ความรู้ภูมิปัญญาของ หมอสมร อิสิ จึงเป็นสิ่งที่ควรค่าต่อการอนุรักษ์และสืบทอดต่อไป