ความรุนแรงในการแสดงความคิดเห็นผ่านสื่อออนไลน์ กรณีศึกษา “ กลุ่มจ๊อกจ๊อก ”

บทคัดย่อ

        การวิจัยมีวัตถุประสงค์ของการศึกษา คือ 1. เพื่อศึกษาพฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์กับความรุนแรงทางความคิดของสิ่งที่ปรากฏอย่างเป็นรูปธรรม และ 2. เพื่อศึกษา “กลุ่มจ๊อกจ๊อก” ในฐานะพื้นที่สาธารณะ เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ (Qualitative research)  โดยเป็นการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) รวมทั้งการสัมภาษณ์เชิงลึกรายบุคคล (In-depth Interview) ผู้ใช้งานใน “กลุ่มจ๊อกจ๊อก” กลุ่มใหญ่ในสื่อเฟซบุ๊ก ที่แสดงการมีส่วนร่วมในกลุ่มผ่านการแสดงความคิดเห็น (Comment) การกดไลก์ (Like) การแท็ก (Tag)

        ผลการวิจัยพบว่า พฤติกรรมการใช้สื่อออนไลน์กับความรุนแรงทางความคิด ปรากฏความรุนแรงในเชิงโครงสร้างมีทั้งสิ่งที่ติดตัวกับบุคคลตั้งแต่เกิดและที่สร้างขึ้นด้วยตนเอง ปัญหาเชิงโครงสร้างหล่อหลอมคนหนึ่งคนให้มีชีวิตเป็นไปตามสภาพสังคมที่เป็นอยู่ ส่วนความรุนแรงเชิงวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่บุคคลนำเสนอต่อสาธารณะ และสังคมใช้จุดอ่อนที่มองเห็นเพื่อทำร้ายบุคคลนั้นกลับ ในการแสดงความคิดเห็นของสมาชิก “กลุ่มจ๊อกจ๊อก” ความรุนแรงทั้งสองเป็นความรุนแรงในทางอ้อม โดยเกิดความรุนแรงในเชิงวัฒนธรรมมากกว่า เนื่องจากเป็นความรุนแรงที่เกิดขึ้นและมองเห็นได้ง่ายในโลกออนไลน์ ผ่านการกระทำในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การแสดงความคิดเห็น การโพสต์  

        การเป็นพื้นที่สาธารณะของ “กลุ่มจ๊อกจ๊อก” เป็นพื้นที่ในการแลกเปลี่ยนข้อมูลที่ถูกพัฒนาตามการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่สาธารณะสู่โลกออนไลน์ กลุ่มจ๊อกจ๊อกเสมือนเป็นสิ่งเร้าที่สมาชิกจะมีทัศนคติไปในทิศทางเดียวกัน ส่งเสริมกัน แม้จะผิดหรือถูกก็ตาม การเป็นสมาชิกใน “กลุ่มจ๊อกจ๊อก” จำเป็นต้องใช้ความรู้สึกส่วนตัวสูงในการตัดสินใจทำอะไรก็ตามในกลุ่ม หรือตัดสินการกระทำของสมาชิกในกลุ่ม ความรับผิดชอบตกอยู่เฉพาะบุคคล ไม่เกี่ยวข้องกับกลุ่มหรือสมาชิกคนอื่น แต่การได้เข้ามาเป็นสมาชิกเสมือนเป็นการเข้าสู่พื้นที่สาธารณะออนไลน์ที่สามารถตอบสนองความต้องการขั้นพื้นฐานในการเข้าสังคมของผู้คนในปัจจุบันได้ที่ลดทอนข้อจำกัดต่าง ๆ ในการสื่อสารและการรวมตัว