ข้อถกเถียงว่าด้วยลักษณะพ้นความจริง ในยุคสมัยสื่อสังคมออนไลน์
คำสำคัญ:
พ้นความจริง, สื่อสังคมออนไลน์, อัลกอริทึม, พ้นมนุษยนิยม, โครงสร้างพื้นฐานบทคัดย่อ
นับแต่ปี 2016 ลักษณะพ้นความจริง (post-truth) หรือภาวะที่อารมณ์ ความเชื่อส่วนบุคคล มีผลต่อมติสาธารณะมากกว่าข้อเท็จจริงเชิงวัตถุวิสัย ได้ปรากฏเด่นชัดในสื่อสังคมออนไลน์ และกลายเป็นประเด็นสนใจทาง สังคมศาสตร์-มนุษยศาสตร์ โดยเฉพาะในสาขาการสื่อสาร บทความนี้จึงมี วัตถุประสงค์เพื่อสำรวจข้อถกเถียงทางวิชาการเก่ียวกับลักษณะพ้นความจริงใน สื่อสังคมออนไลน์ นานาทัศนะเผยว่า การพัฒนาสื่อสังคมออนไลน์ได้สร้างสภาพ แวดล้อมที่หนุนเสริมลักษณะพ้นความจริง นำไปสู่การเมืองแบบพ้นความจริงและ ความกังขาต่อความรู้ของผู้เชี่ยวชาญ โดยมีหลายเงื่อนไขที่แสดงบทบาทร่วมกัน อาทิ การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ข้อมูลข่าวสาร การสร้างพื้นที่ปิดล้อมของกลุ่มคน ที่ชอบในสิ่งเดียวกัน การควบคุมการรับรู้ของผู้คนด้วยอัลกอริทึม ไปจนถึงรูปแบบ การดำเนินธุรกิจของสื่อสังคมออนไลน์เชิงพาณิชย์ที่แสวงหากำไรจากการ ดึงดูดความสนใจของผู้คน บทความนี้ชี้ว่า ปรากฏการณ์นี้สะท้อนความสัมพันธ์ ที่สลับซับซ้อนระหว่างเทคโนโลยี มนุษย์ และชีวิตทางสังคม จึงไม่อาจสร้าง ขั้วตรงข้ามแบ่งแยกระหว่างมนุษย์-สิ่งที่ไม่ใช่มนุษย์ และไม่อาจอธิบายได้ด้วย กำหนดนิยมสองขั้วระหว่างเทคโนโลยี-สังคม บทความเสนอว่า แนวทางโครงสร้างพื้นฐานน่าจะเป็นอีกแนวทางที่มีศักยภาพในการทำความเข้าใจลักษณะพ้นความ จริงในยุคดิจิทัล ในฐานะสิ่งที่เกิดจากการประกอบเข้าด้วยกันระหว่างวัตถุภาวะ มนุษย์ และเทคโนโลยี
References
พิรงรอง รามสูต และคณะ (2563), ห้องแห่งเสียงสะท้อนออนไลน์ กับผู้ออกเสียงเลือกตั้งครั้งแรกในการเลือกตั้งทั่วไป พ.ศ. 2562 (รายงานการวิจัย), กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุน สนับสนุนการวิจัย.
วรพจน์ วงศ์กิจรุ่งเรือง และพรรษาสิริ กุหลาบ (2563), โครงการสำรวจองค์ความรู้ด้านข่าวลวงข้อมูลบิดเบือน และข้อมูลผิดพลาด และกรณีศึกษาด้านสุขภาพของไทย (รายงานการ วิจัย), กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ.
Allcott, H. and Gentzkow, M. (2017), “Social Media and Fake News in the 2016 Election”, Journal of Economic Perspectives, 31(2): 211-236.
Bessi, A. and Ferrara, E. (2016), “Social Bots Distort the 2016 U.S. Presidential Election Online Discussion”, First Monday, 21(11).
Binczyk, E. (2013), “Posthumanist Tendencies in Science and Technology Studies”, Political Dialogues, 15: 8-17.
Bond, R. et al. (2012), “A 61-million-person Experiment in Social Influence and Political Mobilization”, Nature, 489: 295-298.
Budka, P. (2011), “From Cyber to Digital Anthropology to an Anthropology of the Contem-porary?”, in EASA Media Anthropology Network’s 38th e-Seminar, London: EASA.
Bufacchi, V. (2021), “Truth, Lies and Tweets: A Consensus Theory of Post-Truth”, Philosophy and Social Criticism, 47(3): 347-361.
Castells, M. (2009), Communication Power, Oxford: Oxford University Press.
________. (2012), Networks of Outrage and Hope: Social Movements in the Internet Age, Cambridge: Polity Press.
D’Ancona, M. (2017), Post-Truth: The New War on Truth and How to Fight Back, London: Penguin Books.
David, M. (2004). “Theories of Truth”, in Niiniluoto, I. et al. (eds.), Handbook of Epistemology, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.
Derakhshan, H. and Wardle, C. (2017), “Information Disorder: Definition”, Understanding and Addressing the Disinformation Ecosystem, PA: Annenberg School for Communication.
Dubois, E. and Blank, G. (2017), “The Echo Chamber Is Overstated: The Moderating Effect of Political Interest and Diverse Media”, Information, Communication & Society, 21(5): 729-745.
Flaxman, S. et al. (2016), “Filter Bubbles, Echo Chambers, and Online News Consumption”, Public Opinion Quarterly, 80(S1): 298-320.
Ford, H. and Wajcman, J. (2017), “‘Anyone Can Edit’, Not Everyone Does: Wikipedia’s Infrastructure and the Gender Gap”, Social Studies of Science, 47(4): 511-527.
Ghonim, W. (2012), Revolution 2.0: The Power of People Is Stronger than the People in Power, MA: Houghton Mifflin Harcourt.
Graham, S. (2001), “The City as Sociotechnical Process Networked Mobilities and Urban Social Inequalities”, City, 5(3): 339-349.
Gudonis, M. (2017), “How Useful Is the Concept of Post-Truth in Analysing Genocide Denial? Analysis of Online Comments on the Jedwabne Massacre”, Zoon Politikon, 8: 141-182.
Guzman, A. (2011), “Evolution of News Frames During the 2011 Egyptian Revolution:Critical Discourse Analysis of Fox News’s and CNN’s Framing of Protesters, Mubarak, and the Muslim Brotherhood”, Journalism & Mass Communication Quarterly, 91(1): 80-98.
Harsin, J. (2018), “Post-Truth and Critical Communication Studies”, Oxford Research Encyclopedia, Communication, (December 2018): 1-33.
Heit, H. (2018), “‘there are no facts...’: Nietzsche as Predecessor of Post-Truth?”, Studia Philosophica Estonica, 11: 44-63.
Horst, H. and Miller, D. (2012), “The Digital and the Human: A Prospectus for Digital Anthropology”, in Horst, H. and Miller, D. (eds.), Digital Anthropology, London: Berg.
Jenkins, H. (2008), Convergence Culture, NY: New York University Press.
Kalpokas, I. (2019), “Affective Encounters of the Algorithmic Kind: Post-Truth and Posthuman Pleasure”, Social Media + Society, (April-June 2019): 1-12.
Kramer, A. et al. (2014), “Experimental Evidence of Massive-Scale Emotional Contagion through Social Networks”, PNAS, 111(24): 8788-8790.
Kshetri, N. and Voas, J. (2017), “The Economics of ‘Fake News’”, IT Professional, 19: 8-12.
Larkin, B. (2013), “The Politics and Poetics of Infrastructure”, Annu. Rev. Anthropol, 42: 327-343.
Latour, B. (1993), We Have Never Been Modern, MA: Harvard University Press.
________. (2004), “Why Has Critique Run out of Steam? From Matters of Fact to Matters of Concern”, Critical Inquiry, 30(2): 225-248.
________. (2005), Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory,Oxford: Oxford University Press.
Latour, B. and Woolgar, S. (1979), Laboratory Life: The Construction of Scientific Facts,NJ: Princeton University Press
Lynch, M. (2016), The Internet of Us: Knowing More and Understanding Less in the Age of Big Data, London: Liveright Publishing.
McIntyre, L. (2018), Post-Truth, London: MIT Press.
Morley, D. (2017), Communications and Mobility, NJ: John Wiley & Sons, Inc.
Madianou, M. and Miller, D. (2012), Migration and New Media: Transnational Families and Polymedia, NY: Routledge.
Marshall, H. and Drieschova, A. (2018), “Post-Truth Politics in the UK's Brexit Referendum”, New Perspectives, 26(3): 89-105.
Miller, D. (2005), Materiality, London: Duke University Press.
Miller, D. and Slater, D. (2000), The Internet: An Ethnographic Approach, Oxford: Berg.
Newman, N. et al. (2020), Reuters Institute Digital News Report 2020, Oxford: Reuters Institute for the Study of Journalism.
Numerato, D. et al. (2019), “The Vaccination Debate in the ‘Post-Truth’ Era: Social Media as Sites of Multi-Layered Reflexivity”, Sociology of Health & Illness, 41(S1): 82-97
Oliver, M. (2020), “Infrastructure and the Post-Truth Era: Is Trump Twitter’s Fault?”, Postdigital Science and Education, 2: 17-38.
Pettman, D. (2016), Infinite Distraction, London: Polity
Pink, S. et al. (2016), Digital Ethnography: Principles and Practice, London: Sage.
Plantin, J. et al. (2018), “Infrastructure Studies Meet Platform Studies in the Age of Google and Facebook”, New Media & Society, 20(1): 293-310.
Shaw, I. and Luo, D. (2016), “Citizen Journalism, Cyber-Activism, and ‘Crowdsourcing’:Discussing the Sacking of Sierra Leone’s Vice President Sam Sumana on Facebook and Twitter”, in Mutsvairo, B. (ed.), Digital Activism in the Social Media Era: Critical Reflections on Emerging Trends in Sub-Saharan Africa, Cham, Switzerland: Palgrave Macmillan.
Tandoc, E. et al. (2018), “Defining ‘Fake News’: A Typology of Scholarly Definitions”,Digital Journalism, 6(2): 137-153.
Tesich, S. (1992), “A Government of Lies”, The Nation, 1992: 12-13.
Wasserman, H. (2020), “Fake News from Africa: Panics, Politics and Paradigms Herman”, Journalism, 21(1): 3-16.
Wight, C. (2018), “Post-Truth, Postmodernism and Alternative Facts”, New Perspectives,26(3):17-29.
Zompetti, J. (2019), “The Fallacy of Fake News: Exploring the Commonsensical Argument Appeals of Fake News Rhetoric through a Gramscian Lens”, Journal of Contemporary Rhetoric, 9(3/4): 139-159.
Zuboff, S. (2019), The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power, NY: Public Affairs.
ฐิติพล ปัญญาลิมปนันท์ (2563), “ข่าวปลอมในไทย: คุณควรกังวลแค่ไหน?”, BBC News Thai,สืบค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2563, จาก https://www.bbc.com/thai/thailand-41438401
Bakshy, E. et al. (2015), “Exposure to Diverse Information on Facebook”, Facebook Research, retrieved 7 December 2020, from https://research.fb.com/blog/2015/05/exposure-to-diverse-information-on-facebook-2
Beer, D. (2017), “Algorithms as the Villains and Heroes of the ‘Post-Truth’ Era”, Medium,retrieved 7 December 2020, from https://medium.com/the-graph/algorithms-as-the-villains-and-heroes-of-the-post-truth-era-1a6532baeacf
Blake, A. (2017), “Kellyanne Conway Says Donald Trump’s Team Has ‘Alternative Facts.’Which Pretty Much Says It All”, The Washington Post, retrieved 3 December 2020, from https://www.washingtonpost.com/news/the-fix/wp/2017/01/22/kellyanne-conway-says-donald-trumps-team-has-alternate-facts-which-pretty-much-says-it-all/
Cillizza, C. (2016), “A Fact Checker Looked into 158 Things Donald Trump Said. 78 Percent Were False”, The Washington Post, retrieved 3 December 2020, from https://www.washingtonpost.com/news/the-fix/wp/2016/07/01/donald-trump-has-been-wrong-way-more-often-than-all-the-other-2016-candidates-combined/
Gillespie, T. and Seaverlast, N. (2016), Critical Algorithm Studies: a Reading List, retrieved 3 December 2020, from https://socialmediacollective.org/reading-lists/critical-algorithm-studies/
Jackson, J. (2017), “Post-Truth Era Is Perilous for Media, Says Former Sunday Times Editor”, The Guardian, retrieved 7 December 2020, from https://www.theguard-ian.com/media/2017/feb/27/post-truth-era-perilous-for-media-sunday-times-editor-harold-evans
Kofman, A. (2018), “Bruno Latour, the Post-Truth Philosopher, Mounts a Defense of Science”, The New York Times, retrieved 3 December 2020, from https://www.nytimes.com/2018/10/25/magazine/bruno-latour-post-truth-philosopher-science.html
Oxford English Dictionary (2016), Word of the Year 2016, retrieved 3 December 2020,from https://languages.oup.com/word-of-the-year/2016/
Pew Research Center (2016), The Political Environment on Social Media, retrieved 7 December 2020, from https://assets.pewresearch.org/wpcontent/uploads/sites/14/2016/10/24160747/PI_2016.10.25_Politics-and-Social-Media_FINAL.pdf
Shearer, E. (2018), “Social Media Outpaces Print Newspapers in the U.S. as a News Source”, Pew Research Center, retrieved 3 December 2020, from https://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/12/10/social-media-outpaces-print-newspapers-in-the-u-s-as-a-news-source/
Timberg, C. (2016), “Russian Propaganda Effort Helped Spread ‘Fake News’ during Elec-tion, Experts Say”, The Washington Post, retrieved 3 December 2020, from https://www.washingtonpost.com/business/economy/russian-propaganda-effort-helped-spread-fake-news-during-election-experts-say/2016/11/24/793903b6-8a40-4ca9-b712-716af66098fe_story.html
Wehner, P. (2016), “The Theology of Donald Trump”, The New York Times, retrieved 3 December 2020, from https://www.nytimes.com/2016/07/05/opinion/campaign-stops/the-theology-of-donald-trump.html
