ประพันธศาสตร์ของความเศร้า: บทกวีกับจินตกรรมของชุมชนแบบเควียร์ในนิตยสารเกย์ไทย (พ.ศ. 2527-2530)

บทคัดย่อ

        บทความนี้รวบรวมและวิเคราะห์บทกวี 20 บทที่ตีพิมพ์ในนิตยสารเกย์ไทย 3 ชื่อฉบับ ได้แก่ นีออน เกสรประสบการณ์ และ มิถุนาจูเนียร์ ระหว่าง พ.ศ. 2527-2530 ผู้วิจัยศึกษาตัวบทเหล่านี้ในฐานะ “บทกวีเควียร์” ที่ถ่ายทอดเพศวิถีนอกแบบแผนและความปรารถนาเพศเดียวกัน โดยมุ่งพิจารณาบทบาทของบทกวีดังกล่าวในการประกอบสร้างจินตกรรมของชุมชนแบบเควียร์ ในเบื้องต้นผู้วิจัยเสนอว่า ชุมชนแบบเควียร์ประกอบสร้างขึ้นจากลักษณะของนิตยสารเกย์ในฐานะพื้นที่แห่งการสร้างปฏิสัมพันธ์และบทสนทนา อันทำให้นิตยสารเป็นเครือข่ายผัสสารมณ์ที่อำนวยให้เกิดการถ่ายทอดและแลกเปลี่ยนประสบการณ์ทางผัสสะและอารมณ์ความรู้สึกระหว่างชุมชนเควียร์ บทบาทดังกล่าวยังทำให้นิตยสารเกย์เป็นจดหมายเหตุแบบเควียร์ที่ทำหน้าที่บันทึก รักษา และส่งต่อประวัติศาสตร์อารมณ์แบบเควียร์อีกด้วย

        การวิเคราะห์บทกวีเควียร์คัดสรรเหล่านี้แสดงให้เห็นความสำคัญของอารมณ์โศกเศร้า อันเป็นอารมณ์ที่ปรากฏอย่างเด่นชัดใน 2 ประเด็นที่สัมพันธ์กัน ประการแรก อารมณ์โศกเศร้าถ่ายทอดประสบการณ์ร่วมของเควียร์ที่ต้องเผชิญกับอคติทางเพศ ภาพของเควียร์ผู้ตรอมตรมในบทกวีจึงเป็นหลักฐานของภาวะเกลียดกลัวคนรักเพศเดียวกัน และเป็นบทวิพากษ์บรรทัดฐานทางสังคมที่ตั้งอยู่บนอุดมการณ์รักต่างเพศ ประการต่อมา อารมณ์โศกเศร้านำไปสู่การใคร่ครวญเกี่ยวกับเพศวิถีและอารมณ์ปรารถนาแบบเควียร์ ซึ่งปรากฏการเชื่อมโยงความปรารถนาดังกล่าวเข้ากับความเป็นมายาและอนิจจังตามแนวคิดทางพุทธศาสนา ขณะเดียวกัน องค์ประกอบทางศาสนาก็ช่วยขับเน้นความเข้มข้นของกามารมณ์และถ่ายทอดความเปราะบางแห่งการดำรงอยู่ของเควียร์ภายใต้ขนบรักต่างเพศ ความโศกเศร้าในบทกวีเควียร์จึงมีบทบาทในการสร้างชุมชนแบบเควียร์ ทั้งในด้านการโต้กลับวาทกรรมกระแสหลัก และการเป็นแหล่งพักพิงทางอารมณ์ของเควียร์ในช่วงเวลาดังกล่าว