สุขภาวะองค์รวมเชิงพุทธของพระสงฆ์: นโยบาย สิทธิประโยชน์ และรูปแบบการเกื้อกูลต่อชุมชนในสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพและระบบการจัดการดูแลสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ รวมทั้งเสนอนโยบาย สิทธิประโยชน์และรูปแบบการดูแลสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ในสังคมไทย เป็นการศึกษาวิจัยเชิงนโยบาย มีขั้นตอนของกระบวนการวิจัย คือ 1) ขั้นการระบุปัญหา 2) ขั้นกำหนดเป็นวาระในการตัดสินใจ  3) ขั้นกำหนดข้อเสนอเชิงนโยบาย ผลการวิจัย พบว่า 1) การเข้าถึงบริการด้านสุขภาพของพระสงฆ์ในสังคมไทย พบว่า พระสงฆ์ส่วนใหญ่ใช้สิทธิประกันสุขภาพบริษัทเอกชน 38.80% รองลงมาสิทธิหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า 30 บาท และสิทธิประกันสุขภาพกองทุน/กลุ่มภาคประชาชน ที่ 32.66% และ 15.94% ตามลำดับ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพของพระสงฆ์ยังไม่เป็นไปตามที่รัฐกำหนด และการมีส่วนร่วมของพระสงฆ์ในกองทุนท้องถิ่นหรือพื้นที่ยังมีน้อยมาก 2) ระบบการจัดการดูแลสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ พบว่า มีการประกาศใช้ธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ เพื่อใช้เป็นกรอบในการดูแลสุขภาวะองค์กรสงฆ์และสร้างสุขภาวะชุมชน มี 4 รูปแบบ คือ (1) ระบบการจัดการดูแลสุขภาวะองค์รวมพระธรรมวินัย (2) ระบบการจัดการดูแลสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ (3) ระบบการจัดการดูแลสุขภาวะพระสงฆ์ตามธรรมนูญสุขภาพพระสงฆ์แห่งชาติ และ (4) ระบบการจัดการดูแลสุขภาวะพระสงฆ์ตามภูมิปัญญาท้องถิ่น และ 3) นโยบาย สิทธิประโยชน์และรูปแบบการดูแลสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ในสังคมไทย พบว่า นโยบาย สิทธิประโยชน์ด้านสุขภาวะองค์รวมของพระสงฆ์ ได้มีการจัดทำระบบฐานข้อมูล การสื่อสารและทำความเข้าใจเพื่อการเข้าถึงบริการสาธารณสุขของพระสงฆ์ การจัดให้มีพระคิลานุปัฏฐากประจำวัด และการพัฒนาวัดส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งต้องมีภาคีเครือข่ายที่ด้านสุขภาพหนุนเสริม และการส่งเสริมบทบาทการเป็นผู้นำทางด้านสุขภาวะทางปัญญาของพระสงฆ์ในการสร้างสุขภาวะองค์กรสงฆ์นำไปสู่การสร้างสุขภาวะทางสังคม