แนวทางประยุกต์การปฏิบัติตนในสถานการณ์วิกฤตโควิดตามแนวพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสถานการณ์วิกฤตในทางพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาแนวคิดหลักปฏิบัติตนในสถานการณ์วิกฤตโควิด และ 3) เสนอแนวทางประยุกต์หลักปฏิบัติตนในสถานการณ์วิกฤตโควิดตามแนวพระพุทธศาสนา เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร โดยการศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา และวรรณกรรมทางที่เกี่ยวข้อง นำเสนอในเชิงพรรณนาผลการวิจัย พบว่า 1) สถานการณ์วิกฤตในทางพระพุทธศาสนา เป็นเรื่องราวที่แสดงถึงความวิกฤติในหลายเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นสมัยพุทธกาล ตามที่ปรากฏในพระสูตรต่าง ๆ โดยเมื่อศึกษาจะทราบถึงประเด็นที่เกิดขึ้น พร้อมทั้งแนวทางการจัดการที่ควรค่าแบบอย่างในการปฏิบัติตนต่อวิกฤติโควิดได้ 2) แนวคิดหลักปฏิบัติตนในสถานการณ์วิกฤตโควิด คือ หลักคิดที่อยู่ภายใต้สถานการณ์วิกฤตโควิด โดยเน้นในเรื่องดูแลปฏิบัติตนเองเพื่อตอบสองด้วยตัวบุคคลเองทั้งวุฒิภาวะ การเรียนรู้ การกระทำไปสู่ผลตามแนวคิดของโอเร็มและหลักการปฏิบัติตน คือ พัฒนาตนตามหลักภาวนา 4 ในพระพุทธศาสนา และ 3) แนวทางประยุกต์หลักปฏิบัติตนในสถานการณ์วิกฤตโควิดตามแนวพระพุทธศาสนา ประกอบด้วย การประเมินและตัดสินใจ การนำไปสู่การกระทำและประเมินผล โดยบูรณาการเข้ากับหลักธรรมที่สอดคล้องต่อการพัฒนาตน คือ หลักภาวนา 4 ได้แก่ (1) ทางกายภาวนา ควรให้ความสำคัญกับกาย โดยอบรมกายให้รู้จักการป้องกันเห็นถึงสิ่งที่ควรทำพื้นฐานที่ร่างกายสัมผัสภายนอกทุกครั้งและป้องกันโดยสวมใส่อุปกรณ์ลดการสัมผัสในการดำเนินชีวิต (2) ทางสีลภาวนา ควรพิจารณาความสำคัญด้านพฤติกรรมตามหลักศาสนาเป็นการรักษาไม่ให้เสี่ยงต่อการรับเชื้อโควิด (3) ทางจิตภาวนา ควรอบรมจิตรักษาอารมณ์ให้คงที่ไม่วิตกโดยวิธีการเช่น สวดมนต์ เจริญสติ เป็นต้น และ (4) ทางปัญญาภาวนา ควรประเมินภาววิกฤตที่เผชิญอยู่ รับรู้อย่างเท่าทันและทำความเข้าใจ ด้วยปัญญารับรู้ เข้าใจ ยอมรับความเปลี่ยนแปลงและสามารถปรับตัวได้ด้วยสติปัญญาของตน