ศึกษาวิเคราะห์การเจริญพระพุทธมนต์สิบสองตำนานในสังคมไทย

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการเจริญพระพุทธมนต์ในพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาหลักธรรมที่ปรากฏในบทพระพุทธมนต์สิบสองตำนาน และ 3) วิเคราะห์การเจริญพระพุทธมนต์สิบสองตำนานในสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง รวบรวมข้อมูล และสรุปผลด้วยการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา พบว่า 1) การเจริญพระพุทธมนต์ในพระพุทธศาสนา ได้แก่ การสาธยาย คือ การท่อง การสวด หรือการทบทวนพระธรรมคำสั่งสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ปรากฏในพระไตรปิฎก และคำร้อยกรองที่แต่งขึ้นมาภายหลังที่นับถือว่าเป็นคำศักดิ์สิทธิ์ สามารถปัดป้องอันตรายต่าง ๆ ได้ เริ่มขึ้นที่เมืองเวสาลีตั้งแต่สมัยพุทธกาลเพื่อเป็นการขจัดภัย 3 ประการ คือ ข้าวยากหมากแพง (ทุพภิกขภัย), ภูตผีปีศาจทำอันตราย (อมนุสภัย), โรคภัยไข้เจ็บ (โรคภัย) 2) หลักธรรมที่ปรากฏในพระพุทธมนต์สิบสองตำนาน ได้แก่ ความมีเมตตา ความมีสัจจะ ความเคารพอ่อนน้อม การตรึกพิจารณาธรรม การประพฤติธรรม และการให้อภัย รวมถึงบุญกิริยาวัตถุและไตรสิกขา และ 3) การเจริญพระพุทธมนต์สิบสองตำนานในสังคมไทย มีความมุ่งหมายสำคัญ สรุปได้ 2 ประการ คือ (1) การเจริญพระพุทธมนต์เพื่อรักษาพระศาสนา (2) การเจริญพระพุทธมนต์เพื่อความคุ้มครองป้องกันภัย ในปัจจุบันมีการประยุกต์การเจริญพระพุทธมนต์เพื่อบำบัดรักษา มี 3 รูปแบบ คือ (1) สวดด้วยตนเอง บำบัดจิตตนเอง (2) ฟังผู้อื่นสวด แล้วบำบัดจิตตนเอง และ (3) สวดและบำบัดให้ผู้อื่น ดังนั้น การเจริญพระพุทธมนต์แบบประเพณีจึงเป็นเพียงส่วนหนึ่งของพิธีกรรม หาใช่เนื้อแท้ของพระพุทธศาสนาไม่ ความมุ่งหมายที่แท้จริงอยู่ที่การทราบความหมายของบทเจริญพระพุทธมนต์ในแต่ละบทแล้วนำมาปฏิบัติ ให้เกิดมรรคผลนิพพานทั้งแก่ผู้สวดและผู้ฟังอย่างแท้จริง