ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการตัดมิให้รับมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติ แนวคิด และหลักการเกี่ยวกับปัญหาการตัดมิให้รับมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ 2) ศึกษาการตัดมิให้รับมรดกตามกฎหมายของไทย สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ญี่ปุ่น เครือรัฐออสเตรเลีย และสหรัฐอเมริกา 3) วิเคราะห์เปรียบเทียบกฎหมายการตัดมิให้รับมรดกของต่างประเทศว่าเหมือนหรือต่างจากกฎหมายไทยอย่างไร และ 4) เสนอแนวทางในการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายไทย กรณีการตัดมิให้รับมรดกตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีวิจัยเอกสาร โดยการค้นคว้าและรวบรวมข้อมูลจากหนังสือ ตำรา บทความ คำบรรยาย ตัวบทกฎหมาย งานวิจัย ตัวอย่างคดี รวมทั้งข้อมูลจากอินเทอร์เน็ตทั้งของไทยและต่างประเทศที่เกี่ยวข้อง การสังเคราะห์และวิเคราะห์ข้อมูลโดยทฤษฎีเชิงพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า 1) กฎหมายไทยบัญญัติให้เจ้ามรดกมีสิทธิตัดทายาทโดยธรรมมิให้รับมรดก ส่งผลให้ทายาทโดยธรรมและผู้สืบสันดานเสียสิทธิในการรับมรดกโดยสิ้นเชิง และเป็นการตัดตลอดทั้งสาย ก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมแก่ทายาทโดยธรรมบางลำดับและคู่สมรส 2) กฎหมายไทยให้เสรีภาพแก่เจ้ามรดกในการตัดทายาทโดยธรรมไม่ให้รับมรดกได้ทั้งหมดโดยไม่มีกฎหมายบัญญัติกำหนดสัดส่วนมรดกที่ต้องกันไว้ให้แก่ทายาทโดยธรรม โดยต่างจากกฎหมายของสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี ญี่ปุ่น เครือรัฐออสเตรเลียและสหรัฐอเมริกา ซึ่งมีกฎหมายบัญญัติกำหนดสัดส่วนมรดกที่ต้องกันไว้ให้แก่ทายาทโดยธรรมทั้งสิ้น 3) กฎหมายไทยไม่มีบทบัญญัติการกันส่วนทรัพย์มรดกและกำหนดส่วนแบ่งทรัพย์มรดกให้แก่ทายาทโดยธรรมบางลำดับและคู่สมรสไว้ซึ่งต่างจาก และ 4 ประเทศที่เปรียบเทียบ และ 4) ประเทศไทยควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ โดยให้ความคุ้มครองแก่ทายาทโดยธรรมบางลำดับและคู่สมรส