บูรณาการหลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในประเพณีบุญแจกข้าวของประชาชนในจังหวัดร้อยเอ็ด
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับประเพณีบุญแจกข้าว 2) ศึกษาหลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในประเพณีบุญแจกข้าว และ 3) บูรณาการหลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในประเพณีบุญแจกข้าวของประชาชนในจังหวัดร้อยเอ็ด เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ภาคสนาม โดยกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญที่ใช้ในการวิจัยโดยแบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง มี 3 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มคณาจารย์ 2) กลุ่มพระสงฆ์ 3) กลุ่มฆราวาส รวมจำนวน 15 รูป/คน เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์เนื้อหาเชิงพรรณนา ผลการวิจัย พบว่า 1) ประเพณีบุญแจกข้าว เป็นประเพณีด้านความเชื่อของชาวอีสานที่เกี่ยวกับชีวิตหลังความตายและการทำบุญอุทิศส่วนบุญให้แก่ผู้ที่ตายไปแบบเจาะจงตัวผู้รับ 2) หลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในประเพณีบุญแจกข้าว พบว่า มีหลักพุทธจริยศาสตร์ที่สำคัญอยู่ 2 หลัก ดังนี้ 2.1) หลักกตัญญูกตเวที คือ การตอบแทนพระคุณของท่านผู้ที่ล่วงลับไปด้วยการทำบุญอุทิศให้ท่าน 2.2) หลักบุญกิริยาวัตถุ 3 คือ (1) ทานมัย การบริจาค การสละ การแบ่งปันไม่ว่าจะเป็นสิ่งอุปโภคบริโภคข้าวของเครื่องใช้ไม่ว่าจะให้แก่ใครก็ถือเป็นบุญทั้งสิ้น (2) สีลมัย เป็นการฝึกฝนที่จะเลิกจากการทำความชั่วไม่ไปเบียดเบียนใคร มุ่งที่จะทำความดี (3) ภาวนามัย เป็นการพัฒนาจิตใจและปัญญาทำให้จิตสงบไม่มีเรื่องเศร้าหมอง เห็นคุณค่าสิ่งต่าง ๆ ตามความเป็นจริง และ 3) บูรณาการหลักพุทธจริยศาสตร์ที่ปรากฏในประเพณีบุญแจกข้าวของประชาชนในจังหวัดร้อยเอ็ด พบว่า ด้านความเชื่อประชาชนชาวจังหวัดร้อยเอ็ดมีความเชื่อเกี่ยวกับงานประเพณีบุญแจกข้าวว่า เป็นประเพณีที่แสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ และได้ปฏิบัติตามหลักบุญกิริยาวัตถุ 3 ตามหลักพุทธจริยศาสตร์
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจยวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อการกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารวิจยวิชาการก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
ขันเตียน นามเกตุ. (2556). การศึกษาคติความเชื่อประเพณีบุญเดือนเก้า (ข้าวประดับดิน). (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
จารุวรรณ ธรรมวัตร. (2524). ขนบธรรมเนียมประเพณีของอีสาน. กรุงเทพฯ : อรุณการพิมพ์.
แปลก สนธิรักษ์. (2520). พิธีกรรมและประเพณีไทย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ไทยวัฒนาพานิช.
พระครูสุธีคัมภีรญาณ. (2559) บุญแจกข้าว : รูปแบบการแบ่งปันและการสร้างความกตัญญูของชาวอีสาน. (รายงานการวิจัย). สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์ : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระใบฎีกาพงษ์พัฒน์ ชวโน (มุมทอง). (2565). ศึกษาเปรียบเทียบประเพณีบุญแซนโฎนตากับประเพณีบุญข้าวสากในจังหวัดสุรินทร์. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหามนตรี ฉนฺทสีโล (แช่โง้ว). (2562). วิเคราะห์หลักธรรมในประเพณีการทำบุญอุทิศของชาวพุทธในเขตเทศบาลตำบลหาดคำ อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระราชธรรมโสภณ (จำปี พงไทยสง). (2552). ศึกษาหลักจริยธรรมประเพณีการทำบุญแจกข้าวของชาวพุทธบ้านคูเมือง อำเภอเมืองสรวง จังหวัดร้อยเอ็ด. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา). บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
อุดม บัวศรี. (2546). วัฒนธรรมอีสาน. ขอนแก่น : โรงพิมพ์คลังนานา.
