การจัดการภูมินิเวศพื้นที่ชุมชนบริเวณมรดกโลกห้วยขาแข้ง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพภูมินิเวศพื้นที่ชุมชนบริเวณมรดกโลกห้วยขาแข้ง 2) ศึกษาการจัดการผังภูมินิเวศพื้นที่ชุมชนบริเวณมรดกโลกห้วยขาแข้ง และ 3) เสนอรูปแบบการจัดการผังภูมินิเวศพื้นที่ชุมชนบริเวณมรดกโลกห้วยขาแข้งที่เหมาะสม ใช้การวิจัยแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการ แบ่งตามวัตถุประสงค์ของการวิจัย 3 ขั้นตอน ได้แก่ ขั้นตอนที่ 1 มุ่งเน้นใช้การวิจัยเชิงเอกสาร เชิงคุณภาพ และเชิงปริมาณ ขั้นตอนที่ 2 มุ่งเน้นใช้รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ ขั้นตอนที่ 3 ใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสานวิธี ในการศึกษาเป็นข้อมูล กับประชากรกลุ่มตัวอย่าง ใน 2 พื้นที่ ได้แก่ บ้านคลองชะนีบน หมู่ 3 ตำบลป่าอ้อ และ บ้านทรัพย์สมบูรณ์ หมู่ 12 ตำบลระบำ อำเภอลานสัก รวมถึงผู้ทรงคุณวุฒิที่มีบทบาทสำคัญในการอนุรักษ์พื้นที่ป่าและชุมชน มาใช้ในการดำเนินการศึกษาวิจัย ผลการวิจัย พบว่า 1) พื้นที่ชุมชนมีลักษณะภูมิประเทศพื้นที่ส่วนใหญ่มีลักษณะภูมิประเทศเป็นป่าเบญจพรรณ สลับกับแนวภูเขาไปจนถึงพื้นที่เกษตรกรรม ซึ่งส่งผลให้เกิดระบบนิเวศที่สมดุล แต่ยังมีปัญหาเรื่องการใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างไม่ยั่งยืน เช่น การบุกรุกป่าเพื่อเกษตรกรรม 2) การจัดการผังภูมินิเวศฯ พบว่า การจัดทำแนวกันชนระหว่างชุมชนและพื้นที่มรดกโลกสามารถลดความขัดแย้งระหว่างคนกับสัตว์ป่าได้ การจัดการผังภูมินิเวศควรพัฒนาแนวทางที่ผสมผสานการอนุรักษ์ทรัพยากร ธรรมชาติกับการใช้พื้นที่ของชุมชน และ 3) รูปแบบการจัดการผังภูมินิเวศฯ พบว่า การจัดผังภูมินิเวศที่เหมาะสมมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเชิงพื้นที่เพื่อช่วยในการวางแผน และมีการมีส่วนร่วมของชุมชนในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติอย่างยั่งยืน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจยวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อการกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารวิจยวิชาการก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
กรมอนามัย. (2558). รายงานประจำปี กรมอนามัย 2558. กรุงเทพฯ : สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก.
ประคอง มาโต. (2562). การพัฒนาแหล่งเรียนรู้เชิงภูมิศาสตร์การท่องเที่ยวในพื้นที่มรดกโลกห้วยขาแข้ง. วารสารวิจยวิชาการ, 2(2), 89-105.
ประยูร วงศ์จันทรา. (2559). การสอนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอาเซียน โดยใช้เอกสารคำสอน สำหรับนิสิตระดับปริญญาตรี. วารสารสิ่งแวดล้อมศึกษา-สสศท, 7(15), 13-22.
ปริญญา จันทะคาม. (2563). แนวทางการพัฒนาแหล่งเรียนรู้โดยการมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏร้อยเอ็ด, 14(1), 98-108.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560–2564). เข้าถึงได้จาก https://www.nesdc.go.th/ewt_dl_link.php?nid=6422
สำนักงานจังหวัดอุทัยธานี. (2561). แผนพัฒนาจังหวัดอุทัยธานี พ.ศ. 2561–2564. (อัดสำเนา)
Borrini-Feyerabend, G., et al. (2004). Sharing power: Learning-by-doing in co-management of natural resources throughout the world. IIED and IUCN Retrieved from https://www.iied.org/sites/default/files/pdfs/migrate/G01 089.pdf
Osei, K., Mikado, S., Agyenim, B. E. & Asante, M. (2024). Community Natural Resources Management and Resilience. The Palgrave Encyclopedia of Sustainable Resources and Ecosystem Resilience, 1-6.
Ostrom, E. (2015). Governing the commons: The evolution of institutions for collective action. Cambridge, England : Cambridge University Press.
Qin, H., Bass, M., Ulrich-Schad, J. D., Matarrita-Cascante, D., Sanders, C. & Bekee, B. (2020). Community, natural resources, and sustainability: Overview of an interdisciplinary and international literature. Sustainability, 12(3), 1061.
