กระบวนการสืบทอดวัฒนธรรมทางเพศในสังคมไทยผ่านกิจกรรม “ลีลาศ”
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการสืบทอดค่านิยมวัฒนธรรมทางเพศในสังคมไทยผ่านกิจกรรม “ลีลาศ” โดยใช้การวิจัยเชิงคุณภาพในกระบวนทัศน์เชิงวิพากษ์สังคม ผู้วิจัยใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกด้วยวิธีสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างด้วยวิธีเจาะจงผู้ให้ข้อมูล จำนวน 12 คน การวิจัยในครั้งนี้ผู้วิจัยใช้แนวคิดของ Michel Foucault เพื่อเผยให้เห็นถึงการผลิตซ้ำอำนาจและความรู้ของวัฒนธรรมลีลาศที่ทำให้ปัจเจกบุคคลกลายเป็นเครื่องมือในการสืบทอดวัฒนธรรมทางเพศผ่านกิจกรรม “ลีลาศ” ให้ดำรงอยู่ภายใต้แนวคิดบรรทัดฐานรักต่างเพศที่อุดมการณ์ชายเป็นใหญ่ในสังคมไทย และการจัดกระทำของความรู้และวัฒนธรรมของกิจกรรมลีลาศที่กำหนด ตำแหน่ง แห่งที่ และอำนาจที่อยู่เหนือร่างกายที่เข้าควบคุมกำกับให้ปัจเจกบุคคลต้องประพฤติและปฏิบัติตาม ผลการวิจัย พบว่า กระบวนการสืบทอดวัฒนธรรมทางเพศในสังคมไทยผ่านกิจกรรม “ลีลาศ” มีองค์ประกอบได้แก่ 1) มีการสร้างการยอมรับกฎ กติกา มาตรฐานและค่านิยมของสังคมผ่านกิจกรรมลีลาศ 2) วิธีการสืบทอดแบบแผนปฏิบัติทางเพศของสังคมในพื้นที่กิจกรรมลีลาศ 3) การกำหนดบทบาทในกิจกรรมลีลาศด้วยเพศกำเนิด 4) บทบาทและหน้าที่กำกับวิถีปฏิบัติในขณะทำกิจกรรมลีลาศ และ 5) การกำหนดผู้หญิงในอุดมคติด้วยนักเต้นลีลาศชาย เพื่อความเป็นมาตรฐานสากลในเรื่องการกำหนดเพศให้ผู้ชายต้องคู่กับผู้หญิงเท่านั้นถือเป็นความปกติของสังคมทำให้วัฒนธรรมลีลาศถูกทำให้กลายเป็นการตอกย้ำการผลิตซ้ำอำนาจและความรู้นั้น
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
1. เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
2. บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารวิจยวิชาการ ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวิจยวิชาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อการกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารวิจยวิชาการก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
กรมพลศึกษา กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา. (2559). คู่มือฝึกอบรมผู้ฝึกสอนกีฬาลีลาศ ตามหลักสูตร มาตรฐาน วิชาชีพผู้ฝึกสอนกีฬาลีลาศ. กรุงเทพฯ : ศูนย์สื่อและสิ่งพิมพ์แก้วเจ้าจอม มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
เก็จกนก เอื้อวงศ์. (2562). การสนทนากลุ่ม: เทคนิคการเก็บข้อมูลเชิงคุณภาพที่มีประสิทธิภาพ. STOU Education Journal, 12(1), 17-30.
เกษียร เตชะพีระ. (2558). เสรีนิยมกับประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : คบไฟ.
ชลิดาภรณ์ ส่งสัมพันธ์. (2551). ประวัติศาสตร์ของเพศวิถี : ประวัติศาสตร์เรื่องเพศ/เรื่องเพศในประวัติศาสตร์ไทย. กรุงเทพฯ : มูลนิธิสร้างความเข้าใจเรื่องสุขภาพผู้หญิง.
ชาย โพธิสิตา. (2559). ศาสตร์และศิลป์ แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง.
ไชยรัตน์ เจริญสินโอฬาร. (2560). วาทกรรมการพัฒนา : อำนาจ ความรู้ ความจริง เอกลักษณ์ และความเป็นอื่น. (พิมพ์ครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ : วิภาษา.
ณรงค์กรรณ รอดทรัพย์. (2555). ปิตาธิปไตย : ภาพสะท้อนแห่งความไม่เสมอภาคระหว่างชายหญิงในสังคมเอเชีย. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรีรัมย์, 4(2), 30-46.
ธีรนงค์ สกุลศรี, กนกวรรณ ธราวรรณ และคมกฤช ตะเพียนทอง. (2564). พันธนาการข้ามยุค: อุดมการณ์เพศดิ้น (ไม่เคย) ได้. สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์, 17(2), 91-108.
เบญจวรรณ บุญโทแสง. (2560). ความเป็นอื่นบนวาทกรรมการพัฒนาในวิถีชุมชนมอแกน. วารสารสังคมศาสตร์ นิติศาสตร์คณะนิติศาสตร์ ราชภัฏร้อยเอ็ด, 1(1), 31-60.
เบญจวรรณ อุปัชฌาย์. (2564). นายทหารพัฒนา: กระบวนการสร้างนักพัฒนาของกองทัพบก.วารสารวิชาการมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ โรงเรียนนายร้อยพระจุลจอมเกล้า, 8, 79-94.
สรยา รอดเพชร, ทัศนีย์ ทานตวาณิช และนัทธนัย ประสานนาม. (2561). ผู้หญิงกับปิตาธิปไตยในนวนิยายของอุทิศ เหมะมูล. วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 14(1), 53-80.
อารยา สุขสม (2559). สิทธิมนุษยชนในเรื่องวิถีทางเพศและอัตลักษณ์ทางเพศในระบบกฎหมายไทย. (วิทยานิพนธ์นิติศาสตรดุษฎีบัณฑิต). คณะนิติศาสตร์ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
Butler, J. (1999). Gender trouble, feminist theory, and psychoanalytic discourse; Feminism/postmodernism, 327, 324-340.
Carrington, K., & Scott, J. (2008). Masculinity, rurality and violence. The British Journal of Criminology, 48(5), 641-666.
Cohen, J. (2001). Defining identification: A theoretical look at the identification of audiences with media characters. Mass communication & society, 4(3), 245-264.
Creswell, J. (2009). Research design: Qualitative and mixed methods approaches. London, UK: Sage Publications.
Danaher, G., Schirato, T. & Webb, J. (2000). Understanding Foucault (Cultural Studies Series). Sydney, AUS : Allen & Unwin.
Deng, Z. (2023). Gender, Body and Subjectivity: A Study of Ballroom Gender Culture from the Perspective of Post-Modern Gender Theory. Journal of Medicine and Health Science, 1(2), 50-55.
Denzin, N. K. (2017). Sociological methods. New York : Routledge.
Dreyfus, H. & Rabinow, P. (2014). Beyond structuralism and hermeneutics. Chicago, IL : University of Chicago Press.
Dunne, P. R. & Clark, S. (2019). Comparative Legal Review of Gender Recognition Laws Across the Commonwealth. London, UK : Equality & Justice Alliance.
Elizabeth, C. & Baines, S. (1998). Does gender affect business ‘performance’? A study of microbusinesses in business services in the UK. Entrepreneurship & Regional Development, 10(2), 117-135.
Escobar, A. (2011). Encountering development: The making and unmaking of the Third World. Princeton, NJ : Princeton University Press.
Fanon, F., Philcox, R., Sartre, J., Bhabha, H. K. & West, C. (2021). The wretched of the earth. (60th anniversary edition). New York : Grove Press.
Foucault, M. (1983). The Subject and Power. Critical Inquiry, 8(4), 777-795.
Foucault, M. (2001). Power: Essential Works of Foucault 1954-1984. Translated by Robert Hurley and others. London, UK : Penguin Books.
Foucault, M. (2019). Power: the essential works of Michel Foucault 1954-1984: London, UK : Penguin Books.
Gramsci, A. (1999). Antonio Gramsci. London, UK : The Electric Book Company.
Hall, S. (1997). Culture and power. Radical Philosophy, 86(27), 24-41.
Jackson, A. P. & Cook, M. N. (1999). Genders and Sexualities in modern Thailand. Bangkok, THA : Silkworm Books.
Jamshed, S. (2014). Qualitative Research Method-interviewing and Observation. Journal of Basic and Clinical Pharmacy, 5(4), 87-88.
Katz, J. (2007). The invention of heterosexuality. Chicago, IL : University of Chicago Press.
Lincoln, Y. S. & Guba, E. (2000). Paradigmatic controversies, contradictions, And emerging confluences. In Handbook of Qualitative Research. (2nd ed). edited by Denzin K. and Lincoln, Y.S. London, UK : Sage publications.
Marion, J. S. (2014). Ballroom Dance and Glamour. New York : Bloomsbury.
Markula-Denison, P. & Pringle, R. (2007). Foucault, sport and exercise: Power, knowledge and transforming the self. New York : Routledge.
Migdalek, J. (2023). Dance Instruction - Dance Induction: Aesthetics, Gender Performance, and the Dancing Male. Journal of Performance and Contemporary Culture, 9(18), 76-86.
Noklang, S., Prakongpan, P., Meepan, W., Dechawatsinsiri, N., Niyomdecha, A., & Hernandez, V. (2023). Critical Participatory Action Research for Development of Private School Teachers' Work Approaches in Bangkok. Journal of Research and Curriculum Development, 13(2), 39-52.
Picart, C. J. S. (2006). From ballroom to dancesport: Aesthetics, athletics, and body culture. New York : State University of New York Press.
Pilcher, J. & Whelehan, I. (2016). Key concepts in gender studies. Thousand Oaks, CA : Sage Publishers.
Wong, Y. N. (2023). Gender and Sexuality Performances Among LGBT+ Equality Dancers: Photo Elicitation as a Method of Inquiry. International Journal of Qualitative Methods, 22, 1–14. https://doi.org/10.1177/160940692311820 15
Yamanashi, L. A. & Bulman, R. C. (2009). The choreography of gender: Masculinity, femininity, and the complex dance of identity in the ballroom. Men and Masculinities, 11(5), 602-621.
