การพัฒนากิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญา ด้วยศิลปะมันดาลาของนักเรียนโรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดลำปาง
คำสำคัญ:
การพัฒนากิจกรรม, การส่งเสริมพฤติกรรม, ศิลปะมันดาลา, หลักธรรมอิทธิบาท 4, หลักธรรมปัญญา 3บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาระดับพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญา 2) พัฒนากิจกรรมที่ส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาด้วยศิลปะมันดาลา 3) เสนอแนวทางการพัฒนากิจกรรมที่ส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาด้วยศิลปะมันดาลาของนักเรียนโรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดลำปาง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้เก็บรวบรวมข้อมูล และจากการสัมภาษณ์ จำนวน 26 คน แบ่งเป็นครูผู้สอน 5 คน นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 จำนวน 20 คน ศิลปินผู้สร้างสมุดภาพระบายสีศิลปะมันดาลา 1 คน
ผลการวิจัยพบว่า
- ปัญหาพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาของนักเรียน พบว่า ขาดสมาธิและความสนใจของนักเรียน ซึ่งมีผลกระทบต่อกระบวนการเรียนรู้ทั้งในห้องเรียนและด้านสังคม
- พัฒนากิจกรรมที่ส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาด้วยศิลปะมันดาลาของนักเรียน โดยได้จากการศึกษาศิลปะมันดาลาและหลักธรรมอิทธิบาท 4 และ ปัญญา 3 ทางพระพุทธศาสนาให้สอดคล้องกับนักเรียนได้ทั้งหมด 5 กิจกรรม ได้แก่ 1) เตรียมความพร้อมนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมศิลปะมันดาลา 2) ระบายสีภาพศิลปะมันดาลาด้วยสีไม้บนกระดาษ A4 ด้วยสีไม้ สีเมจิก 3) จับคู่ออกแบบสร้างศิลปะมันดาลาบนเฟรมผ้าใบขนาด A3 ด้วยการใช้สีเมจิกหรือสีอะคริลิค 4) จับกลุ่มสร้างสรรค์ศิลปะมันดาลาจากดอกไม้ 5) บอกเล่าความรู้สึกจากการเข้าร่วมกิจกรรม
- ผลลัพธ์ที่ได้จากการจัดกิจกรรมที่ส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาด้วยศิลปะมันดาลาของนักเรียนโรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดลำปาง พบว่าการใช้ศิลปะมันดาลาเป็นเครื่องมือในการส่งเสริมพฤติกรรมการเรียนรู้ทางสังคมและปัญญาของนักเรียนได้ผลดีต่อพัฒนาการของนักเรียนในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการสร้างความเข้าใจและความสัมพันธ์ทางสังคมที่ดี การใช้ศิลปะมันดาลาในการบูรณาการหลักธรรมอิทธิบาท 4 และหลักธรรมปัญญา 3 ช่วยให้นักเรียนได้เรียนรู้และเข้าใจหลักธรรมอิทธิบาท 4 และหลักธรรมปัญญา 3 ได้อย่างมีคุณภาพ
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ.
เกศินี ครุณาสวัสดิ์. (2548). สภาพและปัญหาการจัดการเรียนการสอนสังคมศึกษา เพื่อพัฒนาจริยธรรมในระดับมัธยมศึกษาตอนต้น [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. CUIR at Chulalongkorn University. https://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/67720
นภวรรณ มั่นพรรษา, สุชีรา ภัทรายุตวรัตน, และเธียรชัย งามทิพยวัฒนา. (2563). ผลของการระบายสีภาพแมนดาลาต่อความวิตกกังวล และความสนใจ-สมาธิ: กรณีศึกษาในนักศึกษาชั้นปีที่ 1 จากสถาบันอุดมศึกษาในกำกับของรัฐแห่งหนึ่ง. วารสารศูนย์การศึกษาแพทยศาสตร์คลินิก โรงพยาบาลพระปกเกล้า, 37(2), 98-104. https://he02.tci-thaijo.org/index.php/ppkjournal/article/view/221442
นิศานาถ สารเถื่อนแก้ว. (2564). ความเครียดและวิถีการปรับแก้ของเด็กวัยรุ่น ในโรงเรียนมัธยมศึกษาจังหวัด น่าน. หน้า บทคัดย่อ [วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิตไม่ได้ตีพิพม์]. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
พระครูประพัฒน์วรธรรม. (2548). ทัศนคติของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาไปใช้ในการดำเนินชีวิต : ศึกษาเฉพาะกรณี โรงเรียนร้อยเอ็ดวิทยาลัย โรงเรียนสตรีศึกษา โรงเรียนขัติยะวงษา อำเภอเมืองร้อยเอ็ด จังหวัดร้อยเอ็ด [วิทยานิพนธ์ศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย
มยุเรศ มัชฌิโม และรุ่งลาวัลย์ ละอำคา. (2564). การจัดกิจกรรมตามแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา เพื่อส่งเสริมพฤติกรรมการมีสมาธิของเด็กปฐมวัย. วารสาร มจร. อุบลปริทรรศน์, 6(3), 617-632. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/mcjou/article/view/252667
ศศิลักษณ์ ขยันกิจ. (2559). การใช้มันดาลาเพื่อเสริมสร้างการตระหนักรู้ในตนเองของนิสิตชั้นปีที่ 4 สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย. Journal of Education Studies, 44(4), 176-187. http://dx.doi.org/10.58837/CHULA.EDUCU.44.4.12
อภิพร เป็งปิง. (2561). บทบาทครูในการส่งเสริมความเข้มแข็งทางจิตใจของเด็กวัยอนุบาลในโรงเรียนเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑล [วิทยานิพนธฺปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chulalongkorn University Theses and Dissertations. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/2858
