อัตลักษณ์ของชาวไทยซิกข์ในพื้นที่ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย
คำสำคัญ:
อัตลักษณ์ไทยซิกข์;, ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทยบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาวิถีชีวิตของชาวไทยซิกข์ในพื้นที่ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย 2) ศึกษาอัตลักษณ์ของชาวไทยซิกข์ในพื้นที่ภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้นำชุมชน ผู้นำศาสนา และชาวไทยซิกข์ในจังหวัดสงขลาและสุราษฎร์ธานี จำนวน 20 คน ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก และนำเสนอผลการวิเคราะห์ในรูปแบบพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. วิถีชีวิตของชาวไทยซิกข์ในภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย เกิดจากการอพยพเข้ามาอยู่ในบางพื้นที่ของจังหวัดสงขลาและสุราษฎร์ธานี สงขลาเป็นกลุ่มที่ตั้งรกรากมานาน ส่วนใหญ่ค้าขายผ้า สุราษฎร์ธานีเป็นกลุ่มที่ย้ายมาตั้งถิ่นฐานภายหลัง ส่วนใหญ่เป็นช่างตัดเสื้อ วิถีชีวิตยังแสดงผ่านการปฏิบัติศาสนกิจประจำวัน การดำเนินชีวิตตามหลักคำสอนและข้อปฏิบัติ การใช้ภาษาปัญจาบีในศาสนพิธี ทว่าการอยู่ร่วมกับคนท้องถิ่นส่งผลให้ชาวไทยซิกข์ไม่ไว้ผมและหนวดเครา โพกศีรษะในวัดซิกข์เท่านั้น ชาวไทยซิกข์ยังใช้ชื่อจริงสองชื่อ คือ ชื่อจริงภาษาปัญจาบีที่ตั้งตามหลักศาสนา และชื่อจริงภาษาไทยที่ใช้แจ้งเกิดตามกฎหมาย เพื่อสร้างปฏิสัมพันธ์ทางสังคมให้ง่ายต่อการแนะนำตัวและติดต่อค้าขายกับคนท้องถิ่น
2. อัตลักษณ์ของชาวไทยซิกข์ในภาคใต้ฝั่งอ่าวไทย มีการผสมวัฒนธรรมซิกข์ที่สืบทอดจากบรรพบุรุษเข้ากับการปรับตัวในสังคมภาคใต้ โดยใช้ภาษาไทยกลางที่ลงท้ายประโยคด้วยคำท้องถิ่นและใช้ภาษาไทยถิ่นใต้ การปรับรสชาติอาหารอินเดียให้คล้ายอาหารใต้ การแต่งกายให้เหมาะสมกับสภาพภูมิอากาศ ผู้ชายบางคนไม่สวมเสื้อในฤดูร้อน ผู้หญิงสวมเสื้อแขนสั้นมากขึ้น ตลอดจนการเข้าร่วมพิธีกรรมต่างศาสนาและประเพณีภาคใต้ เพื่อสร้างความกลมกลืนในสังคมพหุวัฒนธรรม ส่งผลให้ชาวไทยซิกข์ในภาคใต้ฝั่งอ่าวไทยมีอัตลักษณ์ที่แตกต่างจากชาวไทยซิกข์ในพื้นที่อื่น
เอกสารอ้างอิง
กรมการศาสนา. (2567). รายงานข้อมูลพื้นฐานด้านศาสนาซิกข์ในประเทศไทย. เข้าถึงได้จาก https://catalog.dra.go.th/dataset/dra_04_05
คมสัน รัตนะสิมากูล และอัญมณี ภักดีมวลชน. (2566). แนวคิดอัตลักษณ์กับงานวิจัยสื่อสารศึกษาของไทย ปี พ.ศ. 2548-2565. วารสารการสื่อสารและสื่อบูรณาการ คณะการสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 11(2), 1-31.
งามพิศ สัตย์สงวน. (2558). การวิจัยเชิงคุณภาพทางมานุษยวิทยา. (พิมพ์ครั้งที่ 7). กรุงเทพฯ: ฟ้าเดียวกัน.
ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี. (2556). อัตลักษณ์ชาติพันธุ์และความเป็นชายขอบ. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิริธร.
พิชชาภัสส์ พงศ์อิทธิเดช. (2562). อัตลักษณ์และความเป็นผู้กระทำการของชาวไทยซิกข์. (รายงานการศึกษาค้นคว้าเฉพาะบุคคลปริญญาบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
เมตตา วิวัฒนานุกูล. (2559). การสื่อสารระหว่างวัฒนธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศิวัช ศรีโภคางกุล. (2558). ชาวซิกข์และปฏิบัติการสันติวิธี. วารสารสงขลานครินทร์ ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 1(4), 53-93.
สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. (2554). “ยวนสีคิ้ว” ในชุมทางชาติพันธุ์: เรื่องเล่าความทรงจำและอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวนในจังหวัดนครราชสีมา. (ปริญญานิพนธ์สังคมวิทยาและมานุษวิทยามหาบัณฑิต). นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
อภิญญา เฟื่องฟูสกุล. (2546). อัตลักษณ์. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.
อภิรัฐ คำวัง. (2554). ชาวซิกข์ในสยามและล้านนา ว่าด้วยเรื่องประวัติศาสตร์การตั้งชุมชน ศาสนา และการค้า. วารสารคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 28(2), 67-94. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/HUSO/article/view/6330/5530
_______. (2556). “เซว่า” ใน “ครัวพระศาสดา” กับสังคมวัฒนธรรมของชาวไทยซิกข์ : กรณีศึกษาคุรุดวาราศรีคุรุสิงห์สภา (กรุงเทพมหานคร). วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, 4(2), 1-25.
_______. (2559). ศาสดาในรูปพระมหาคัมภีร์แห่งศาสนาซิกข์: ประวัติศาสตร์ ความหมาย และองค์ประกอบ (อรรถาธิบายเชิงเปรียบเทียบ). วารสารสถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, 18(1), 32-42.
_______. (2558). พ่อค้าชาวซิกข์ ณ หัวเมืองอีสาน. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง, 11(2), 113-138.
อมรา พงศาพิชญ์. (2556). ข้ออภิปรายต่อการนำเสนอผลงานของประสิทธิ์ ลีปรีชา เรื่องความรู้และมายาคติเกี่ยวกับชาติพันธุ์ม้ง. กรุงเทพฯ: กระทรวงวัฒนธรรม.
อริย์ธัช เลิศอมรไชยกิจ. (2561). ปรัชญาประเพณีของศาสนาซิกข์ที่มีบทบาทต่อชาวไทยซิกข์. วารสารศึกษาศาสตร์ มมร คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, 6(1), 392-401. http://ojs.mbu.ac.th/index.php/edj/article/view/231/166
