การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมตามแนวพุทธร่วมกับการโค้ชเพื่อเสริมสร้างทักษะการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักวุฒิธรรม สำหรับพระสอนศีลธรรมในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก จังหวัดขอนแก่น
คำสำคัญ:
หลักสูตรฝึกอบรมตามแนวพุทธ;, การโค้ชทางการศึกษา;, วุฒิธรรม;, ทักษะการจัดการเรียนรู้;, พระสอนศีลธรรมบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมตามแนวพุทธร่วมกับการโค้ชเพื่อเสริมสร้างทักษะการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักวุฒิธรรมสำหรับพระสอนศีลธรรมในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก และ 2) ศึกษาผลการใช้หลักสูตรฝึกอบรม การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา แบ่งออกเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การพัฒนาหลักสูตร และระยะที่ 2 การศึกษาผลการใช้หลักสูตร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการทดลอง คือ พระสอนศีลธรรม สังกัดมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตขอนแก่น จำนวน 30 รูป ซึ่งได้มาจากการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ หลักสูตรฝึกอบรม แบบทดสอบวัดความรู้ แบบประเมินความสามารถการออกแบบการจัดการเรียนรู้ แบบประเมินความสามารถในการจัดการเรียนรู้ และแบบประเมินความพึงพอใจ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล คือ ค่าเฉลี่ย ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที
ผลการวิจัยพบว่า
1. หลักสูตรฝึกอบรมที่พัฒนาขึ้นมี 6 องค์ประกอบ ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ โครงสร้างเนื้อหาหลักสูตร กระบวนการฝึกอบรม สื่อการฝึกอบรม และการวัดและประเมินผล ผลการประเมินความเหมาะสมจากผู้เชี่ยวชาญโดยภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด
2. ผลการใช้หลักสูตรฝึกอบรม พบว่า พระสอนศีลธรรมมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักวุฒิธรรม หลังการฝึกอบรมสูงกว่าก่อนการฝึกอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 พระสอนศีลธรรมมีความสามารถในการออกแบบการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักวุฒิธรรมอยู่ในระดับดีมาก พระสอนศีลธรรมมีความสามารถในการจัดการเรียนรู้โดยใช้หลักวุฒิธรรมอยู่ในระดับมากที่สุดและพระสอนศีลธรรมมีความพึงพอใจต่อหลักสูตรฝึกอบรมอยู่ในระดับมากที่สุด
เอกสารอ้างอิง
เกียรติภูมิ มะแสงสม. (2561). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมครูด้านการจัดการเรียนรู้แบบคละชั้นในโรงเรียนขนาดเล็ก สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสกลนครเขต 1. (วิทยานิพนธ์ครุศาสตรมหาบัณฑิต). สกลนคร: มหาวิทยาลัยราชภัฏสกลนคร.
จุลมณี สุระโยธิน, สิริรัตน์ นาคิน และลลิตา ธงภักดี. (2568). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนรู้ฐานสมรรถนะสำหรับครูเพื่อพัฒนาทักษะการคิดแก้ปัญหาของนักเรียนในโรงเรียนประถมศึกษาขนาดเล็ก โดยใช้นวัตกรรมการเรียนรู้ GF-TOR MODEL. Journal of Education and Innovation, 27(1), 101-117. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/view/271008/187626
นิรุต ป้องสีดา. (2567). การสร้างชุดกิจกรรมการเรียนรู้ศีลธรรมแบบคละชั้นสําหรับพระสอนศีลธรรมในโรงเรียนสังกัดสํานักงานพระสอนศีลธรรมมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 11(7), 166-173. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/JMND/article/view/277614/184464
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
ปรียา ไตรยะขันธ์ และรชฏ สุวรรณกูฏ. (2565). สภาพปัญหาและแนวทางพัฒนาการจัดการเรียนรู้ของครูในยุคดิจิทัล สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 1. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 7(3), 921-944.
ปัณฑิตา อินทรักษา. (2566). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมฐานสมรรถนะวิชาชีพครูเพื่อพัฒนาผู้เรียนตามแนวคิดสมองเป็นฐาน สำหรับครูในสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดสกลนคร. วารสารบัณฑิตศึกษา มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์, 17(2), 88-99.
พระปลัดนนทณัฏฏ์ ศฤงคาร. (2565). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการจัดการเรียนการสอนธรรมศึกษาตามแนวคิดเชิงรุก สำหรับพระสอนศีลธรรม ระดับประถมศึกษา. (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระไพศาล วิสาโล. (2553). สุขแท้ด้วยปัญญา: วิถีสู่สุขภาวทางปัญญา. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: หจก.สามลดา.
พระมหาณรงค์ราช ปณิธานธิติ. (2564). การพัฒนารูปแบบการโค้ชแบบพหุวิธีเพื่อพัฒนาสมรรถนะการจัดการเรียนรู้โดยใช้อริยสัจเป็นฐานของพระสอนศีลธรรมในการเสริมสร้างความสามารถการคิดเชิงเหตุผลทางพระพุทธศาสนาสำหรับนักเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
พระมหานพดล สีทอง. (2565). การพัฒนารูปแบบหลักสูตรฝึกอบรมตามแนวคิดทฤษฎีการเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลงเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะการเป็นที่ปรึกษาโครงงานคุณธรรมของพระสอนศีลธรรม. (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). ปทุมธานี: มหาวิทยาลัยราชภัฏวไลยอลงกรณ์ ในพระบรมราชูปถัมภ์.
มนสิช สิทธิสมบูรณ์. (2567). วิธีวิทยาการวิจัยทางหลักสูตร. (พิมพ์ครั้งที่ 3). พระนครศรีอยุธยา: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วารีรัตน์ แก้วอุไร. (2564). การพัฒนาหลักสูตร: จากทฤษฎีสู่การปฏิบัติติ. พิษณุโลก: พี.ดีจิตอล.
วิชัย วงษ์ใหญ่ และมารุต พัฒผล. (2567). การโค้ชเพื่อการรู้คิด (Cognitive Coaching). (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.
วีรวัฒก์ แก้วทองใหญ่ และพระเมธาวินัยรส. (2562). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนการสอนตามหลักปัญญา 3 ระดับอุดมศึกษา มหาวิทยามหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 6(2), 973-990.
ศรัณย์ ขนอม, นันทพร รอดผล, ชลธิดา ดวงงามยิ่ง และ ศิริวรรณ วณิชวัฒนวรชัย. (2568). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อพัฒนาความสามารถด้านเทคโนโลยีของครูผู้สอน ภายใต้หัวข้อการใช้ปัญญาประดิษฐ์ (AI) ในการจัดการเรียนรู้. คุรุสภาวิทยาจารย์: วารสารเพื่อการพัฒนาวิชาชีพครู, 6(1), 67-81.
สมชาติ กิจยรรยง และอรจรีย์ ณ ตะกั่วทุ่ง. (2550). เทคนิคการจัดฝึกอบรมเพื่อพัฒนาบุคลากรอย่างมีประสิทธิภาพ. กรุงเทพฯ: ส.ส.ท.
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช (เจริญ สุวฑฺฒโน). (2554). หลักการศึกษาของพระพุทธเจ้า. นครปฐม: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2560). พัฒนาปัญญา. เข้าถึงได้จาก https://www.watnyanaves.net/th/book-content-index/297
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.
สุชาดา หวังสิทธิเดช, ทิพาพร สุจารี และณัฏฐชัย จันทชุม. (2566). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมสมรรถนะครูด้านการจัดประสบการณ์เพื่อเสริมสร้างทักษะสมอง EF สำหรับเด็กปฐมวัย. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 17(3), 288-304. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/rmuj/article/view/269909/180817
สุภานี สินไชย. (2565). กระบวนการพัฒนาครูโค้ชสู่วิถีชีวิตด้วยหลักปัญญา 3 ฐาน. วารสารครุศาสตร์ปริทรรศน์, 9(2), 431-440.
สุวัทนา สงวนรัตน์. (2567). การพัฒนาหลักสูตรฝึกอบรมเพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้ฐานสมรรถนะเชิงรุกโดยใช้กระบวนการชี้แนะและการเป็นพี่เลี้ยง สำหรับครูสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาลพบุรี เขต 1. วารสารมณีเชษฐาราม วัดจอมมณี, 7(5), 594-613. https://so07.tci-thaijo.org/index.php/JMCR/article/view/5481/3769
อัจฉรา ผ่องพิทยา และสมสุดา ผู้พัฒน์. (2553). กระบวนการเรียนรู้แบบบูรณาการตามหลักปัญญาวุฒิเพื่อปลูกฝั่งธรรมจริยาในการประกอบอาชีพ. วารสารการวัดผลการศึกษา มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 15, 38-46.
อาภากร โพธิ์ดง และเนรัญชลา จารุจิตร. (2565). รูปแบบการพัฒนาสมรรถนะครูนักออกแบบการเรียนรู้. วารสารสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยาเชิงพุทธ, 7(8), 373-388.
Brooks, G. (2000). Cognitive coaching for master teachers and its effect on student teacher’s ability to reflect on practice. The Delta Kappa Gamma Bulletin, 67(1), 46-50.
Gottesman, B. (2000). Peer coaching for educators. The Scarecrow Press.
Kraft, M. A., Blazar, D., & Hogan, D. (2018). The impact of coaching on teacher practice and student achievement: A meta-analysis of the causal evidence. Review of Educational Research, 88(4), 547-588.
