ปัจจัยที่ส่งผลต่อการบริการสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุ กรณีศึกษาศูนย์เรียนรู้ผู้สูงวัยต้นแบบ
DOI:
https://doi.org/10.64798/tlabulletin.v69i2.286122คำสำคัญ:
การบริการสารสนเทศ, การเรียนรู้ตลอดชีวิต, ผู้สูงอายุ, ศูนย์เรียนรู้ชุมชนบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันของการบริการสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุ และ 2) วิเคราะห์ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการบริการสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุ โดยใช้กรณีศึกษาศูนย์เรียนรู้ผู้สูงวัยต้นแบบ 5 แห่ง จาก 5 ภูมิภาคของประเทศไทย กลุ่มผู้ให้ข้อมูล จำแนกเป็น 2 กลุ่ม คือ ผู้ให้บริการ จำนวน 5 คน และผู้สูงอายุ จำนวน 75 คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์กึ่งมีโครงสร้าง และแบบสนทนากลุ่ม เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงอุปนัย
ผลการวิจัยพบว่า 1) การบริการสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุดำเนินการ 2 ลักษณะ คือ (1) กิจกรรมบริการสารสนเทศ ประกอบด้วย บริการสอนหรือแนะนำ และบริการเผยแพร่สารสนเทศ เนื้อหาครอบคลุมทักษะการเรียนรู้ ทักษะอาชีพ และทักษะการดำเนินชีวิต โดยบริการผ่าน 2 ช่องทางการบริการ คือ บริการ ณ หน่วยงาน และภายนอกหน่วยงาน และ (2) การจัดการสารสนเทศ ครอบคลุมการจัดหา รวบรวม ประมวลผล และเผยแพร่สารสนเทศที่หลากหลาย เพื่อสนับสนุนการเรียนรู้ของผู้สูงอายุ และ 2) ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพการบริการสารสนเทศเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุ จำแนก 3 กลุ่มตามกรอบทฤษฎีระบบ ได้แก่ (1) ปัจจัยด้านโครงสร้าง กลุ่มปัจจัยที่ทำหน้าที่เป็นรากฐานของการดำเนินงาน ประกอบด้วย นโยบาย งบประมาณ บุคลากร ทรัพยากรสารสนเทศ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร สภาพแวดล้อม และภาคีเครือข่าย (2) ปัจจัยด้านกระบวนการ เป็นกลุ่มปัจจัยที่ทำหน้าที่เป็นกลไกการขับเคลื่อนการดำเนินงาน ประกอบด้วย กิจกรรมบริการ ช่องทางการบริการ และการประชาสัมพันธ์ และ (3) ปัจจัยด้านผลลัพธ์ เป็นผลที่เกิดขึ้นกับผู้สูงอายุจากการทำงานร่วมกันของ 2 ปัจจัย คือ ปัจจัยด้านโครงสร้างและปัจจัยด้านกระบวนการ เช่น ทักษะการเรียนรู้ การเสริมสร้างคุณภาพชีวิตและสุขภาวะ การถ่ายทอดภูมิปัญญา
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Amadi, H. U., & Eze, J. U. (2023). Information management practices as correlate of service delivery in special libraries in Rivers State. Library Philosophy and Practice, 8144. https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/8144
Asante, E. (2014). The effects of budgetary constraints on the operation of academic libraries in Ghana. Library Philosophy and Practice, 1138. http://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/1138
Elo, S., & Kyngäs, H. (2008). The qualitative content analysis process. J Adv Nurs. 62(1),107-15. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.2007.04569.x
Findsen, B., & Formosa, M. (2016). International perspectives on older adult education: Research, policies and practice. Springer.
Knowles, M. S. (1980). The modern practice of adult education: From pedagogy to andragogy (2nd ed.). Cambridge University Press.
Lim, C. S., & Lee, S. H. (2019). Information behavior of older adults in community lifelong learning centers: A case study from South Korea. Library & Information Science Research, 41(2), 100–109. https://doi.org/10.1016/j.lisr.2019.02.004
Narushima, M. (2005). ‘Payback time’: Community volunteering among older adults as a transformative mechanism. Ageing and Society, 25(4), 567–584. https://doi.org/10.1017/S0144686X05003661
National Statistical Office. (2024). The 2024 survey of the older persons in Thailand. https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2025/20241209145003_27188.pdf [In Thai]
Nonaka, I., & Takeuchi, H. (1995). The knowledge-creating company: How Japanese companies create the dynamics of innovation. Oxford University Press.
Office of the National Economic and Social Development Council. (2017). The Twentieth National Economic and Social Development Plan (2017–2036). NESDC [In Thai]
Office of the National Economic and Social Development Council. (2023). The Thirteenth National Economic and Social Development Plan (2023–2027). NESDC [In Thai]
Shaukat, R., Naveed, M. A., Asghar, M. Z., Järvenoja, H., & Uzair-ul-Hassan, M. (2024). Measuring the nexus between information literacy, creativity, and lifelong learning in media professionals. Administrative Sciences, 14(12), 345. https://doi.org/10.3390/admsci14120345
Skyttner, L. (2005). General systems theory: Problems, perspectives, practice (2nd ed.). World Scientific.
UNESCO Institute for Lifelong Learning. (2020). Embracing a culture of lifelong learning: Contribution to the Futures of Education initiative. UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000374112
United Nations. (1991). United Nations principles for older persons. United Nations.
United Nations. (2002). Madrid international plan of action on ageing. United Nations.
United Nations Thailand. (2025). Thailand economic focus: Demographic change in Thailand: How planners can prepare for the future. https://thailand.un.org/en/96303-thailand-economic-focus-demographic-change-thailand-how-planners-can-prepare-future [In Thai]
Upatum, P. (2025). Information services for the elderly (2nd ed.). Ramkhamhaeng University. [In Thai]
World Health Organization. (2002). Active ageing: A policy framework. https://extranet.who.int/agefriendlyworld/wp-content/uploads/2014/06/WHO-Active-Ageing-Framework.pdf
World Health Organization. (2007). Global age-friendly cities: A guide. https://www.who.int/publications/i/item/9789241547307
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารห้องสมุด สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
