การพัฒนาการบริหารโครงการโรงเรียนปลอดขยะของสถานศึกษาในจังหวัดสงขลา

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพการดำเนินงานโครงการโรงเรียนปลอดขยะของสถานศึกษาในจังหวัดสงขลาและ 2) เสนอแนวทางการพัฒนาการบริหารโครงการดังกล่าว เป็นการวิจัยเชิงปริมาณและคุณภาพ โดยมีวิธีการดำเนินการวิจัย 2 ระยะ ระยะที่ 1 ศึกษาสภาพการดำเนินงาน แบ่งเป็น 2 ขั้นตอน ขั้นตอนที่ 1 ใช้แบบสอบถามมาตราส่วนประมาณค่า 5 ระดับ มีความเชื่อมั่นเท่ากับ 1.00 ใช้กลุ่มตัวอย่าง 136 คน กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัย โดยใช้ตารางสำเร็จรูปของเครจซี่และมอร์แกน โดยใช้การสุ่มตัวอย่างแบบชั้นภูมิ ซึ่งเป็นผู้บริหารสถานศึกษา ครู และบุคลากรทางการศึกษาที่เกี่ยวข้องในโรงเรียนที่เข้าร่วมโครงการฯ ปี 2566 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ขั้นตอนที่ 2 ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารและครูผู้รับผิดชอบโครงการ 20 คน เลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจง โดยสังเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ระยะที่ 2 ศึกษาแนวทางการพัฒนาโดยใช้การสนทนากลุ่มกับผู้ให้ข้อมูล 10 คน เลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า สภาพการดำเนินงานโครงการโรงเรียนปลอดขยะอยู่ในระดับมาก โดยค่าเฉลี่ย เท่ากับ 3.95 และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน เท่ากับ 0.62 โดยเรียงจากมากไปหาน้อย ได้แก่ การจัดการขยะตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงและการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์ กระบวนการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจ และการมีส่วนร่วมจัดการขยะในโรงเรียน นโยบายการสนับสนุน และแผนการดำเนินงาน ผลสำเร็จและความยั่งยืนของโรงเรียนปลอดขยะ และผลการจัดการขยะภายในโรงเรียนโดยใช้หลัก 3R 3Rs (ลดการใช้ นำกลับมาใช้ใหม่ และรีไซเคิล) ระยะที่ 2 พบว่า แนวทางการพัฒนาที่ควรมุ่งเน้น ได้แก่ 1) การกำหนดนโยบายและแผนปฏิบัติการที่มีระบบ 2) การส่งเสริมความรู้และการมีส่วนร่วมของนักเรียนและผู้ปกครอง 3) การบริหารจัดการขยะตามหลัก 3R 4) การใช้นวัตกรรมการจัดการขยะ และ 5) การบูรณาการปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อเสริมสร้างความยั่งยืนของโครงการและสนับสนุนเป้าหมาย Net Zero