โคลงนิราศหริภุญชัย: ความสัมพันธ์ทางวรรณศิลป์ระหว่างโคลงนิราศล้านนาและภาคกลาง

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ทางวรรณศิลป์ของโคลงนิราศหริภุญชัยกับโคลงนิราศล้านนา คือ โคลงมังทรารบเชียงใหม่ โคลงนิราศดอยเกิ้ง และโคลงนิราศภาคกลาง คือ ทวาทศมาสโคลงดั้น และกำสรวลโคลงดั้น ผลการศึกษาพบว่าโคลงนิราศหริภุญชัย มีสถานะเป็นโคลงนิราศชั้นครู เห็นได้จากความสัมพันธ์ทางวรรณศิลป์ที่มีต่อโคลงนิราศล้านนาและภาคกลางในด้านสำนวนโวหารและการนำเสนออารมณ์สะเทือนใจ จากการศึกษาความสัมพันธ์ทางวรรณศิลป์ระหว่างโคลงนิราศหริภุญชัยกับโคลงนิราศเรื่องอื่นๆ โดยเฉพาะโคลงนิราศสมัยอยุธยาตอนต้นพบว่ามีลักษณะร่วมทางวรรณศิลป์คล้ายคลึงกัน ด้วยเหตุนี้โคลงนิราศหริภุญชัยจึงน่าจะจัดเป็นโคลงนิราศในสมัยอยุธยาตอนต้นได้