เด็กคือผ้าขาว (?): ความสัมพันธ์ระหว่างตัวละครเด็กกับสังคมที่นำเสนอผ่าน เรื่องสั้นรางวัลซีไรต์

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างตัวละครเด็กกับการนำเสนอประเด็นทางสังคมไทยร่วมสมัย ผ่านกรณีศึกษาจากเรื่องสั้นรางวัลซีไรต์ในทศวรรษ 2540-2560 จำนวน 7 เรื่อง ผลการศึกษาพบว่า ตัวละครเด็กในวรรณกรรมกลุ่มนี้มักมีลักษณะแปลกแยกจากสังคม ทั้งด้านร่างกาย สติปัญญา เพศสภาพ ชาติพันธุ์ ความคิด และความเชื่อ การเล่าเรื่องผ่านตัวละครเด็กเป็นสื่อกลางสำคัญที่ถ่ายทอดความรู้สึกและปัญหาที่เด็กเหล่านี้ต้องเผชิญจากความกดดันจากครอบครัว สังคม ตลอดจนระดับรัฐ ได้แก่ สถานะทางสังคม การแข่งขันในสังคม การควบคุมของรัฐ ความขัดแย้งเรื่องชาติพันธุ์ กลวิธีดังกล่าวจึงเป็นการใช้ตัวละครเด็กเพื่อเป็นเครื่องมือสำคัญในการวิพากษ์ประเด็นทางสังคมเหล่านั้นว่ามิได้เป็น “เรื่องของเด็ก” แต่เป็น “เรื่องของผู้ใหญ่” โดยนำวาทกรรมกระแสหลักของสังคม คือ “เด็กคือผ้าขาว” มาเป็นกลวิธีในการตั้งคำถามกับสังคม หากตัวละครเด็กที่ปรากฏในวรรณกรรมมิได้เป็นผ้าขาว แต่มีความซับซ้อนและหลากหลาย