อุดมคติที่ปรากฏในตัวพระรามซึ่งสะท้อนให้เห็นในวาลมีกิรามายณะ

บทคัดย่อ

บทความนี้ ศึกษาลักษณะอุดมคติที่ปรากฏในตัวพระรามซึ่งสะท้อนให้เห็นในวาลมีกิรามายณะ และตรวจสอบอิทธิพลวาลมีกิรามายณะที่มีต่อการสร้างจารึกภาษาสันสกฤตในอาณาจักรกัมพูชา ผลการศึกษาพบว่า พระรามหรือศรีราม เป็นพระเอกในวาลมีกิรามายณะ จำแนกลักษณะอุดมคติได้ 3 ด้าน คือ 1. ความเป็นผู้กตัญญู 2. ความเป็นผู้ยึดมั่นในคำสัตย์ และ 3. ความเป็นผู้ยึดมั่นในรักที่มีต่อนางสีตา ส่วนอิทธิพลของรามายณะที่มีต่อประเทศไทยและกัมพูชาพบจากหลักฐานทางจารึกว่ามีมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 12 เช่น จารึก เวียลกันเตล (K.359) ในกัมพูชา และจารึกพบที่ศรีเทพในประเทศไทย จารึกปราสาทพระขรรค์ของพระเจ้าชัยวรรมันที่ 7 ราวพุทธศตวรรษที่ 18 กวีได้กล่าวถึงพระรามในมุมมองของผู้นับถือศาสนาพุทธที่สดุดีกษัตริย์ผู้นับถือศาสนาพุทธว่า พระองค์ถมถนนข้ามมหาสมุทรไปกรุงลงกา เทียบกับกษัตริย์ผู้นับถือพระพุทธศาสนา (ชัยวรรมันที่ 7) ที่ทรงสร้างสะพานด้วยทองคือการทำนุบำรุงพระพุทธศาสนาเพื่อส่งสัตว์โลกให้พ้นวัฏสงสาร การศึกษาในประเด็นนี้เพื่อให้เกิดแรงบันดาลใจที่จะทำให้มีการขยายการศึกษาให้ละเอียดลึกซึ้งขึ้นในอนาคต หวังว่าผู้สนใจภารตวิทยาจะได้ศึกษาให้แพร่หลายถึงชีวิตของพระราม ที่ไม่จำกัดเฉพาะในดินแดนอินเดีย