วัฒนธรรมการตั้งชื่ออาหารและวิธีการประกอบอาหารของ กลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์โครงสร้างทางความหมายของชื่ออาหาร และวิเคราะห์องค์ประกอบทางความหมายของคำศัพท์เกี่ยวกับการประกอบอาหารของกลุ่มชาติพันธุ์ไทลื้อ ตำบลหย่วน อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา โดยศึกษาจากเอกสารงานวิจัยที่เกี่ยวข้องสอบถามรายชื่ออาหารจากชาวไทลื้อ 15 คน และสัมภาษณ์วิธีการประกอบอาหารจากชาวไทลื้อ 5 คน จากการศึกษาพบรายชื่ออาหารไทลื้อจำนวน 138 รายชื่อ จำแนกตามรูปแบบโครงสร้างชื่ออาหารได้ 4 รูปแบบใหญ่ ๆ ได้แก่ 1) ชื่ออาหารที่ขึ้นต้นด้วยวิธีการประกอบอาหาร 2) ชื่ออาหารที่ขึ้นต้นด้วยวัตถุดิบ 3) ชื่ออาหารที่ขึ้นต้นด้วยคำเฉพาะเกี่ยวกับอาหาร และ 4) ชื่ออาหารที่ขึ้นต้นด้วยคุณสมบัติอาหาร เมื่อพิจารณาโครงสร้างดังกล่าวพบว่า วัฒนธรรมการตั้งชื่ออาหารของชาวไทลื้อที่เป็นลักษณะเฉพาะคือ วัตถุดิบสามารถตั้งเป็นชื่ออาหารได้ แต่วิธีการประกอบอาหารเพียงอย่างเดียวไม่สามารถตั้งเป็นชื่ออาหารได้ ผลการศึกษาคำศัพท์เกี่ยวกับการประกอบอาหาร 35 คำ พบว่า วัฒนธรรมการประกอบอาหารของชาวไทลื้อไม่นิยมใช้น้ำมัน เมื่อชาวไทลื้อสรรหาวัตถุดิบได้แล้วมักนำมาทำให้สุกด้วยวิธีการแกง อาหารที่ได้จากการแกงส่วนใหญ่จะมีน้ำขลุกขลิก สอดคล้องกับวัฒนธรรมการรับประทานของชาวไทลื้อที่รับประทานข้าวเหนียวเป็นอาหารหลัก
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาสังคมและสวัสดิการ. (5 มกราคม 2567). กลุ่มชาติพันธุ์และชนเผ่าพื้นเมือง. https://www.m-society.go.th/ewtadmin/ewt/mso_web/download/article/article_20131226182557.pdf
ชณิตา ประดิษฐ์สถาพร, เอกอุรินทร์ ดวงทิพย์, ณิฌารี อิติอินทร์, มนฑน์กาญจน์ ปิ่นภู่, และ วิไลพร วงศ์คินี. (2560). ตำรับอาหารพื้นบ้านพะเยา: การสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่น และคุณค่าทางโภชนาการ. วารสารวิจัยเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่, 9(4), 297-313.
วิราพร หงษ์เวียงจันทร์. (2556). การศึกษาคำศัพท์เกี่ยวกับการประกอบอาหารของชาวไทลื้อที่จังหวัดพะเยา [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. Thammasat University Digital Collections.
เสาวภา ศักยพันธ์ (2558). วัฒนธรรมอาหารไทลื้อในอนุภาคลุ่มน้ำโขง: ไทย จีน พม่า และลาว. กระทรวงวัฒนธรรม.
อมรา ประสิทธิ์รัฐสินธุ์. (2549). อรรถศาสตร์ชาติพันธุ์: วิธีการศึกษาภาษาเพื่อเข้าถึงปริชานของมนุษย์. ใน กว่าจะเป็นนักภาษาศาสตร์. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, คณะอักษรศาสตร์, ภาควิชาภาษาศาสตร์.
Krajangchom, S. (2023). Origins and localization of Tai Lue food future in Northern Thailand. Journal of Ethnic Foods, 10(1), 14. https://doi.org/10.1186/s42779-023-001792
Lakoff, G. (1987). Woman, fire, and dangerous things. The University of Chicago Press.
Lehrer, A. (1974). Cooking vocabularies and the culinary triangle of Levi-Strauss. Journal of Anthropological Linguistics, 14(5), 155-171.
Nida, E. (1979). Componential analysis of meaning: An introduction to semantic structures. Mouton.
