เพลงลูกทุ่งไทย : การสืบสรรค์และคุณค่าในสังคมไทยร่วมสมัย

Main Article Content

ต่อพงศ์ เชื้ออุ่น

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการสืบสรรค์เพลงลูกทุ่งไทยและคุณค่าของการสืบสรรค์ในมิติที่สัมพันธ์กับบริบทสังคมไทยร่วมสมัย โดยศึกษาตัวบทเพลงลูกทุ่งของศิลปินแห่งชาติ
สาขาศิลปะการแสดง ตั้งแต่ปี 2534-2564 ผลการศึกษาพบว่า
นักประพันธ์เพลงได้หยิบยกเพลงลูกทุ่งเพลงเดิมมาสืบสรรค์หรือปรับประยุกต์ใช้เพื่อสร้างผลงานใหม่ในหลายรูปแบบ ได้แก่
การปรับแปลงซึ่งปรากฏทั้งการปรับแปลงเพลงของผู้ชายเป็นเพลงของผู้หญิงหรือจากเพลงของผู้หญิงเป็นเพลงของผู้ชาย
การปรับแปลงเพลงเดี่ยวมาเป็นเพลงคู่ และการปรับแปลงเพลงที่มีอยู่เดิมให้สอดรับกับลีลา จังหวะหรือท่วงทำนองของ เพลงอื่น การดัดแปลง การล้อเลียน การพาดพิงหรืออ้างถึง รวมทั้งการผสมผสานระหว่างเพลงลูกทุ่งด้วยกันเอง เพลงไทยที่เป็นที่นิยมในยุคปัจจุบัน หรือเพลงภาษาต่างประเทศ การสืบสรรค์เช่นนี้ ล้วนมีความสัมพันธ์กับบริบทสังคมไทยร่วมสมัยอย่างแนบแน่น และมีคุณค่าทั้งในด้านการอนุรักษ์และสืบสานมรดกภูมิปัญญาของไทย ด้านวิชาการ ด้านการเป็นสินค้าในมิติธุรกิจบันเทิง และด้านการเป็นเครื่องมือสื่อความรู้สึกนึกคิดของคนไทยภายใต้ปรากฏการณ์ทางสังคมร่วมสมัย  

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
เชื้ออุ่น ต. . (2025). เพลงลูกทุ่งไทย : การสืบสรรค์และคุณค่าในสังคมไทยร่วมสมัย. วรรณวิทัศน์, 25(1), 141–182. https://doi.org/10.64731/vannavidas.v25i1.272684
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กมล ทัพคัลไลย. (2509). รวมยอดเพลงไทย แผ่นเสียงทองคำ ครั้งที่ 2. ศิริมิตรรวมเพลง.

กองทุนพัฒนาสื่อปลอดภัยและสร้างสรรค์. (2567). กองทุนสื่อ – นิเทศฯ จุฬารวมศิลปินเพลงทั่วฟ้าเมืองไทยกว่า 80 ชีวิต ร่วมบันทึกประวัติศาสตร์งานคอนเสิร์ต 84 ปี ลูกทุ่งไทย. https://www.thaimediafund.or.th/news-14012567/

ข้าวทิพย์ ธิดาดิน ช่องจริงนะคะ. (2560). คำว่าฮักกัน มันเหี่ยถิ่มไส - ข้าวทิพย์ ธิดาดิน【OFFICIAL COVER 】 [วีดิทัศน์].Youtube. https://youtu.be/D-_1ekKR9nI?si=e6HNeks_ZZOaY2Uo

ชลธี ธารทอง. (2547). ชลธี ธารทอง เทวดาเพลง. อินฟอร์มีเดีย บุ๊คส์.

ต่อพงศ์ เชื้ออุ่น. (2565). การสืบสรรค์เพลงลูกกรุงในสังคมและวัฒนธรรมไทยร่วมสมัย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. Thammasat University Digital Collections.

ธนาคารกรุงเทพ จำกัด. (2527). จากเพลงไทยถึงเพลงลูกทุ่ง ความเคลื่อนไหวของเพลงไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาถึงปัจจุบัน. ม.ป.พ.

นิตยา แก้วคัลณา. (2566ก). กวีนิพนธ์ไทยร่วมสมัย : แนวคิดเรื่องการสืบสรรค์กับการสร้างงานของกวี. วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 23(2), 162-187.

นิตยา แก้วคัลณา. (2566ข). สืบสรรค์วรรณคดีไทยในบริบทสังคมไทยร่วมสมัย. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

บุญธรรม พระประโทน – Topic. (2561). ทหารอากาศขาดเหล้า [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/MybH3FhxvRE?si=Paz2oPROB0385LeX

บุญเลิศ คชายุทธเดช. (2560). ในเสียงเพลง ลพ บุรีรัตน์. วี พลัส กรุ๊ป (ไทยแลนด์).

ปรกเกศ ใจสุวรรณ์. (2564). ราชินีลูกทุ่ง: พุ่มพวง ดวงจันทร์ กับความเปลี่ยนแปลงของเพลงลูกทุ่งไทยทศวรรษ 2510 - ทศวรรษ 2540 [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย]. Chula Digital Collections.

พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา. (2558). ลำล่อง อาลัยครูพงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา โดย อังคนางค์ คุณไชย [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/X6k0wvRy8oc?si=NirpPkoBhLbiyKyM

เพ็ชรทาย วงษ์คำเหลา (ผู้กำกับ). (2552). แหยมยโสธร 2 [ภาพยนตร์]. สหมงคลฟิล์ม อินเตอร์เนชั่นแนล.

เพลงดังหมอลำดี ไทบ้านทีวีช่อง65. (2565). สาละวันรำวง : อังคนางค์ คุณไชย & รุ่งฟ้า กุลาชัย [วีดิทัศน์]. Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=qSO_3AJxKKs

วัศรนันทน์ ชูทัพ. (2561). มองพัฒนาการของสังคมไทยผ่านพัฒนาการของบทเพลงไทยลูกทุ่ง. วารสารรูสมิแล, 39(1), 33-60.

วิทยา ศุภพรโอภาส Official. (2564). มนต์เพลงลูกทุ่งเอฟเอ็ม (Official Music Video) วิทยา ศุภพรโอภาส [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/IOD6nLUoSWc?si=mKzXuc8DmFicSrFo

วีรญาณ์. (2545). คิดถึงแกรนด์เอ็กซ์. ดอกหญ้า 2543.

วีรอร อิ่มใจ. (2556). การศึกษาวิเคราะห์เพลงนำและเพลงแก้ในเพลงลูกทุ่งไทย [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์]. Thammasat University Digital Collections.

สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ. (2532). กึ่งศตวรรษเพลงลูกทุ่งไทย. อมรินทร์ พริ้นติ้ง กรุ๊พ.

สุดยอดแฟนพันธุ์แท้ยอดรัก สลักใจ. (2567). ตามน้อง,โลกสุดท้ายของผึ้ง - ยอดรัก สลักใจ แสดงสดรายการโลกดนตรี [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/ApIoJfsMsAo?si=N94BssWxFqDhukYz

สุภัคธัช สุธนภิญโญ. (2565). มโนอุปลักษณ์ความรักในเพลงลูกทุ่งอีสาน.

วรรณวิทัศน์, 22(2), 69-102.

สุรินทร์ ภาคศิริ, พงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา, ทินกร ทิพย์มาศ, สัญญา จุฬาพร, และ ถ.สุรภาพประดิษฐ์. (2547). หัดแต่งเพลงโดยวิธีธรรมชาติ. โน๊ตรวมเพลงดัง.

ใหม่ สมรัก. (2566). ชุดพิเศษ ยอดรัก สลักใจ ร้องเพลง พุ่มพวง ดวงจันทร์ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/spu6bMFSMOU?si=jZ_h3-L4Izp_mnaG

อิทธิพงษ์ ฟองสมุทร์. (2560). วิเคราะห์บทเพลงศิลปินแห่งชาติ ชลธี ธารทอง. วารสารวิจัยรำไพพรรณี, 11(1), 154-160.

ปี ลูกทุ่งไทย สร้างสรรค์สู่สากล. (2566). ลูกทุ่งไทย สร้างสรรค์สู่สากล [วีดิทัศน์]. Facebook. https://www.facebook.com/100095122862599/videos/1400699300546288/

Baan KrooSala. (2565). แด่..พ่อไวพจน์ - สลา คุณวุฒิ [เวอร์ชั่นร้องไกด์] [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/2o-7yN1p1zU?si=TXOjuoW72ad52vOJ

Chanan Yodhong. (2561). เมื่อคำว่า ‘แต๋ว’ ไม่ใช่แค่เกย์ออกสาว แต่มาจากเพลงทอมเกี้ยวสาว. The MATTER. https://thematter.co/thinkers/where-the-word-taew-come-from/53171#_ftn1

Get Nasa. (2566ก). จะเป็น 30 ยังแจ๋ว หรือ 30 ยังแห้ว ลุ้นกัน [วีดิทัศน์]. TikTok. https://vt.tiktok.com/ZSFAAUUkE/

Get Nasa. (2566ข). หายไวไวนะครับลุงโทนี่ [วีดิทัศน์]. TikTok. https://vt.tiktok.com/ZSFAA83hM/

Get Nasa. (2567). ว่ากันว่าจดหมายผิดซองพะนะ. [วีดิทัศน์]. TikTok.https://vt.tiktok.com/ZSFm253kJ/

GMM GRAMMY. (2557). แกรมมี่ โกลด์ ส่งท้ายปี สานต่อ โปรเจค “ฝากไว้ในแผ่นดิน” เชิดชู ครูพงษ์ศักดิ์ จันทรุกขา คีตกวี ศรีแผ่นดิน. https://www.gmmgrammy.com/newsroom/news-single.php?id=279

Grammy Gold Official. (2559ก). คำว่าฮักกัน มันเหี่ยถิ่มไส - มนต์แคน แก่นคูน 【OFFICIAL MV】 [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/pnkIYgqwsIE?si=kMrrYgphe86ISolU

Grammy Gold Official. (2559ข). คุณหมอคะ - เปาวลี พรพิมล : เพลงแม่ชอบ 【OFFICIAL MV】 [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/wxMSqMjGz0k?si=LNZ96ZpSJPaehXW4

Grammy Gold Official. (2563). ห่างหน่อยถอยนิด โควิด-19 - เปาวลี พรพิมล 【MUSIC VIDEO】 [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/qQe1usTHzr4?si=foEhumamrwjmXPuO

KritRMX. (2566). ( ทรงอย่างแบด x ให้พี่รวยเสียก่อน ) เพลิน พรหมแดน x Paper Planes ( ฉบับTikTok ) #KritRmx [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/IvL1O1aUiy0

Krungthai Audio Official. (2566). คู่ฮิตลูกทุ่งเพราะ กุ้ง กิตติคุณ - ไพจิตร อักษรณรงค์ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/QVv1Fq8kWIM?si=0uA7GnR5kUijO92G

Metro Records. (2558). คุณหมอคะ - เอกชัย ศรีวิชัย (Official Master) [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/D85Y9gqG0hs?si=aMXqXwkjtnsk3Jq2

OD people. (2564). สาวสวนแตง x Where Is The Love (Kz-mix) [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/pl5NAgA-dJk?si=aoOpRt7nDeTqmDDt

PRD MAN. (2561). ทำบุญร่วมชาติ ชาย เมืองสิงห์ โฉมฉาย อรุณฉาน [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/7UIvWqHrXHk

Sure Entertainment. (2558). จดหมายผิดซอง - มนต์สิทธิ์ คำสร้อย [OFFICIAL LYRIC] [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/B6YU-aAoBrA?si=oHhTdHfwNT3Kw7oa

Topline Digital Network. (2556). ตั๊กแตนผูกโบว์ - พุ่มพวง ดวงจันทร์ [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/M_5Go8gTdYU?si=TIj0xrUMqwYXHsov

Topline Digital Network. (2559). โลกของผึ้ง - พุ่มพวง ดวงจันทร์ [OFFICIAL Audio] [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/rIgErzZ8KQI?si=Dk8tHxAf1LGS8Wr_

WorkpointOfficial. (2566). โจ๊กตัดโจ๊ก ต้นฉบับสลับเพลง (เขียว คาราบาว - เปาวลี พรพิมล) | EP.67 | 3 ก.ย.66 [วีดิทัศน์]. Youtube. https://youtu.be/ES2R9GHEDJE?si=R9VT1Yg-mvQORJ7K

WorkpointOfficial. (2567ก). โจ๊กตัดโจ๊ก ต้นฉบับสลับเพลง | สุเทพ สีใส - สลักจิตร ดวงจันทร์ | EP.02 | 14 ม.ค.67 [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/ym0BFfYaFtg?si=H1Ksw6436RYC0CFi

WorkpointOfficial. (2567ข). ชิงช้าสวรรค์ 2024 สเปเชียล | EP.03 ปากน้ำปราณวิทยา, วัดทรงธรรม | 20 ม.ค. 67 Full EP [วีดิทัศน์]. Youtube.https://youtu.be/VItQ8euvXz4?si=pTbted8b2N2RcqaT