ศักยภาพของชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและวิถีชุมชนสองฝั่งคลอง
คำสำคัญ:
ศักยภาพชุมชน, การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม, วิถีชุมชน , สองฝั่งคลองบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจศักยภาพของชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและวิถีชุมชนสองฝั่งคลอง และ ศึกษาความพร้อมในการจัดทำตลาดน้ำ รวมทั้งเพื่อหาแนวทางในการส่งเสริมแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมสองฝั่งคลองพระพิมล อำเภอบางบัวทอง จังหวัดนนทบุรี เครื่องมือในการวิจัยคือการสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องกับการจัดการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและวิถีชุมชนสองฝั่งคลองพระพิมลจากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 60 คน และจากการจัดเวทีเสวนากลุ่มผู้แทน ภาครัฐ/ภาคธุรกิจเอกชน/ภาคประชาชน จำนวน 12 คน ผลการวิจัยพบว่าชุมชนสองฝั่งคลองพระพิมลเหมาะสมที่จะจัดเป็นพื้นที่ท่องเที่ยว เนื่องจากเป็นชุมชนที่มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน เป็นสังคมพหุวัฒนธรรม 3 ศาสนา อิสลาม พุทธ คริสต์ และมีวัฒนธรรมและวิถีชุมชนเหมาะกับการท่องเที่ยวทางน้ำ อีกทั้งสองฝั่งคลองยังคงความเป็นธรรมชาติ มีสิ่งอำนวยความสะดวกพร้อมและมีแหล่งเรียนรู้ทางธรรมชาติ ทางการเกษตรหลายประเภท และมีอาหารที่หลากหลาย สำหรับความพร้อมในด้านการจัดทำตลาดน้ำ ผู้ให้ข้อมูลส่วนใหญ่เห็นว่ายังขาดความพร้อมทั้งในเรื่อง ที่จอดรถของนักท่องเที่ยวยังไม่มี ไม่มีท่าเรือสาธารณะ ถนนยังไม่ดีเท่าที่ควร อีกทั้งต้องสร้างความเข้าใจกับคนในชุมชนเพื่อให้ได้รับความร่วมมือมากกว่าที่เป็นอยู่ ทำการประชาสัมพันธ์ให้ประชาชนในพื้นที่ เห็นความสำคัญในการส่งเสริมการท่องเที่ยวให้มากขึ้น อีกทั้งผู้นำชุมชน รวมไปถึงผู้นำทางศาสนาควรให้ความเข้าใจและมีส่วนร่วมด้านการบริหารจัดการ โดยการจัดกิจกรรมส่งเสริมการท่องเที่ยว และควรมีการสร้างแนวร่วมรุ่นใหม่เพื่อสืบทอดกิจกรรมให้เป็นไปอย่างต่อเนื่อง โดยมีการวางแผนและการติดตามแผนการดำเนินงานรวมทั้งมีแกนนำเพื่อให้เกิดการผลักดัน โครงการต่าง ๆ ได้อย่างเป็นรูปธรรม
เอกสารอ้างอิง
เขมิกา ธีรพงษ์. (2563). การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมด้วยการออกแบบประสบการณ์. ศิลปกรรมสาร, 13(1), 1-15.
ชาย โพธิสิตา. (2547). ศาสตร์และศิลป์แห่งการวิจัยเชิงคุณภาพ. สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ชินวัฒน์ ศาสนนันทน์, พูนทรัพย์ เศษศรี, ศศิธร เจตานนท์, อาริยา ภู่ระหงษ์ และวาสนา สุรีย์เดชะกุล. (2564). การสร้างศักยภาพในการจัดการท่องเที่ยวเชิงวิถีชุมชนอย่างยั่งยืน กรณีศึกษา ตำบลคลองโยง อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติราชมงคลสุรินทร์ ครั้งที่ 12. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์.
ณิชมน ภมร และ พัชรี ตันติวิภาวิน. (2564). การจัดการแหล่งชุมชนเพื่อให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสถึงวิถีชีวิตแบบดั้งเดิม:กรณีศึกษาชุมชนท้องถิ่นตลาดน้ําอัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสารรังสิตบัณฑิตศึกษาในกลุ่มธุรกิจและสังคมศาสตร์, 7(2), 106-118.
เบญจวรรณ กิตติจารุกร. (2556). ศักยภาพชุมชนในการพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ : กรณีศึกษาชุมชนสมุทรเจดีย์ ตำบลปากน้ำ อำเภอเมือง จังหวัดระยอง [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต]. คลังปัญญามหาวิทยาลัยศิลปากร. https://sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/9845
พรทิพย์ ฉายกี่ และ วรพร ฉายกี่. (2565). แนวทางการวางแผนยุทธศาสตร์ในการขับเคลื่อนการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลเมืองบางขลัง อำเภอสวรรคโลก จังหวัดสุโขทัย. วารสารคณะพลศึกษา, 25(1), 101-111.
ภาคภูมิ อินทฤทธิ์. (2561). ศักยภาพชุมชนในการจัดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ กรณีศึกษา : ตลาดร้อยปีระแหงตำบลระแหง อำเภอลาดหลุมแก้ว จังหวัดปทุมธานี [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
รชพร จันทร์สว่าง. (2562). ศักยภาพของชุมชนในการจัดการทรัพยากรการท่องเที่ยว. ใน เอกสารการสอนชุดวิชาการจัดการทรัพยากรการท่องเที่ยวไทยอย่างยั่งยืน [เอกสารไม่ได้ตีพิมพ์]. สาขาวิชาการจัดการ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
รัตนา แสงสว่าง. (2558). เครือข่ายทางสังคมในประเพณีบุญหลวงกับกลยุทธ์การพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม [วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต ไม่ได้ตีพิมพ์]. มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ฤดี เสริมชยุต. (2563). กลยุทธ์การส่งเสริมการตลาดสําหรับการท่องเที่ยวชุมชน. วารสารสังคมวิจัยและพัฒนา, 2(4), 51-61.
ลักษมี ทุ่งหว้า, ธราภรณ์ อิราภรณ์, และภาวิน ชินะโชติ. (2561). การพัฒนาศักยภาพชุมชนในการจัดการทีมงาน: กรณีศึกษา กลุ่มแม่บ้านชุมชนเปรมฤทัย เขตประเวศ กรุงเทพมหานคร. วารสารเกษมบัณฑิต, 19(1), 61-72.
วัลภา รัศมีโชติ, วรเดช จันทรศร, วิพร เกตุแก้ว และเพ็ญศรี ฉิรินัง. (2023). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนอย่างยั่งยืนของตลาดน้ำอัมพวาและตลาดน้ำดำเนินสะดวก. วารสารการบริหารการปกครองและนวัตกรรมท้องถิ่น, 7(3), 257–272. https://doi.org/10.14456/jlgisrru.2023.60
สมชัย พุทธา, หมิงซุน เซี่ย, หลี่ เชาหยุน, หวง เซียงยุย, เสาวภาคย์ แหลมเพ็ชร, จิรวัฒน์ กิติพิเชฐสรรค์, ฐิติพัฒน์ หิรัญนิธิธำรง, ประพันธ์ แก้วคำ, และ จิราณีย์ พันมูล. (2567). การมีส่วนร่วมในการสานสัมพันธ์ประชาคมดูแลรักษาสายคลองชุมชนสองฝั่ง คลองพระพิมลราชา อำเภอบางบัวทอง. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย, 6(1), 96–111.
สำนักงานราชบัณฑิตยสภา. (2554). ตลาดน้ำ. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. https://dictionary.orst.go.th/
สิตางศ์ เจริญวงศ์, วงธรรม สรณะ, อัศวิน แก้วพิทักษ์, เชษฐ์ณรัช อรชุน, และ เอื้อมพร รุ่งศิริ. (2568). ข้อเสนอเชิงนโยบายการยกระดับวิสาหกิจชุมชนเพื่อการท่องเที่ยวชุมชนชายแดนสองแผ่นดิน : กรณีศึกษาตำบลหาดเล็ก อำเภอคลองใหญ่ จังหวัดตราด. วารสารวิจยวิชาการ, 8(1), 255–272.
อุษณี มงคลพิทักษ์สุข. (2561). วัฒนธรรมองค์การกับประสิทธิผลขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารชุมชนวิจัย, 12(3), 66-78.
Bennis, W. G. (1996). The essential bennis. Wiley.
Drucker, P. F. (2020). Peter F. Drucker on management essentials. Harvard Business Review Press.
Goodwin, H., & Santilli, R. (2009). Community-Based Tourism: A success?. ICRT Occasional Paper 11. https://www.andamandiscoveries.com/press/press-harold-goodwin.pdf
Guest, G., Bunce, A., & Johnson, L. (2006). How Many Interviews Are Enough? An Experiment with Data Saturation and Variability. Field Methods, 18(1), 59-82. https://doi.org/10.1177/1525822X05279903
Hall, M. C., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N., & Cambourne, B. (2003). Food tourism around the world: Development, management and markets. Butterworth-Heinemann.
López-Guzmán, T., Sánchez-Cañizares, S., & Pavón, V. (2011). Community-based tourism in developing countries: A case study. Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism, 6(1), 69-84.
Mathews, D. (1996). Elements of a Strong Civil Society and Health Public Life. Kettering Foundation April.
Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2013). Qualitative data analysis: A methods sourcebook (3rd Ed.). Sage.
Mousavi, S. S., Doratli, N., Mousavi, S. N., & Moradiahari, F. (2016). Defining cultural tourism. In International Conference on Civil, Architecture and Sustainable Development (pp. 70-75). London. https://doi.org/10.15242/IICBE.DIR1216411
Murphy, P. E. (1985). Tourism: A Community Approach. Routledge.
Petroman, I. (2013). Types of cultural tourism. Scientific Papers Animal Science and Biotechnologies, 46(1), 385-388.
Scheyvens, R. (1999). Ecotourism and the empowerment of local communities. Tourism Management, 20(2), 245-249. https://doi.org/10.1016/S0261-5177(98)00069-7
Telfer, D. J., & Sharpley, R. (2008). Tourism and Development in the Developing World. Routledge.
World Tourism Organization. (2018). UNWTO tourism highlights 2018 Edition. UNWTO Madrid: United Nation World Tourism Organization.
Zapata, M. J., Hall, C. M., Lindo, P., & Vanderschaeghe, M. (2011). Can community-based tourism contribute to development and poverty alleviation? Lessons from Nicaragua. In Tourism and the Millennium Development Goals (pp. 98-122). Routledge.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 จำเนียร ชุณหโสภาค, เสาวนีย์ สมันต์ตรีพร, ชเนตตี พิพัฒนางกูร, ทิพนาถ ชารีรักษ์, อรอุมา บุตรเริ่ม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของ ผู้เขียน
ทัศนะและความคิดเห็นที่ปรากฏในบทความในวารสารเครือข่ายส่งเสริมการวิจัยทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์จะถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความนั้น และไม่ถือเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการ
