ศิลปะการเล่าเรื่องด้วยภาพถ่ายแบบพรรณนา

บทคัดย่อ

                   บทความนี้สรุปจากงานวิจัยเชิงสร้างสรรค์เรื่อง การถ่ายภาพเล่าเรื่องแบบ Tableau Staged Photography ซึ่งเป็นการศึกษาวิจัยแบบ “สร้างสรรค์ศิลปะ-วิจัย” (practice-based research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการ สร้างสรรค์และเทคนิคการเล่าเรื่องของ “ภาพถ่ายพรรณนา” หรือ “Tableau Staged Photography” และนำองค์ความรู้ที่ได้มาปรับใช้ในการทดลองสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายเล่าเรื่องชุด THE SHOW เพื่อนำผลการศึกษาที่ได้จากกระบวนการศึกษาและสร้างสรรค์ไปพัฒนาองค์ความรู้ในสาขาศิลปะการถ่ายภาพและศิลปะการสื่อสารด้วยภาพ (visual communication arts)
                   การศึกษาวิจัยแบ่งออกเป็น 2 ด้าน คือ ด้านการวิจัยและด้านการพัฒนา (research and development) โดยศึกษาผ่านองค์ความรู้ด้านการจัดวาง องค์ประกอบทางทัศนศิลป์ การสร้างภาษาภาพในศิลปะภาพยนตร์ ศิลปะการละคร ศิลปะภาพถ่าย และการทดลองปฏิบัติซึ่งมีขอบเขตการวิจัยเกี่ยวข้องกับกระบวนการและเทคนิคการสร้างภาษาภาพในผลงานแบบ Tableau Staged Photography มีลำดับขั้นในการศึกษาดังต่อไปนี้
                   ด้านที่ 1 ศึกษาวิจัย ที่มา ความสำคัญ รูปแบบ และวิธีการในการสื่อสารของศิลปะการถ่ายภาพเล่าเรื่องแบบพรรณนา (Tableau Staged Photography) จากข้อมูลทางประวัติศาสตร์และตัวอย่างผลงานของศิลปินที่มีชื่อเสียงเป็นที่ยอมรับในวงการศิลปะร่วมสมัยระดับโลก
                   ด้านที่ 2 ศึกษาวิจัยแบบ visual practice หรือการทดลองปฏิบัติสร้างสรรค์ผลงานภาพถ่ายเล่าเรื่องชุด THE SHOW โดยนำองค์ความรู้ที่ประมวลได้จากการวิจัยในขั้นแรกมาปรับใช้เป็นแนวทางการพัฒนาแนวคิดและรูปแบบของผลงานภาพถ่ายชุด THE SHOW
                   ผลการศึกษาจากการวิจัยข้อมูลและพัฒนาผลงานภาพถ่ายชุด THE SHOW พบว่า ภาพถ่ายเล่าเรื่องแบบพรรณนา (Tableau Staged Photography) ใช้วิธีการสื่อสารที่เกิดจากการผสมผสานองค์ความรู้ที่มีความเป็นสหวิทยาการจากทัศนศิลป์หลายแขนง เช่น ศิลปะการละครเวที ศิลปะการสร้างภาษาภาพในภาพยนตร์ ศิลปะแขนงจิตรกรรม และศิลปะการถ่ายภาพ มีวิธีการสื่อสารที่เน้นการเล่าเรื่องผ่าน “การแสดง” คล้ายละครนิ่ง (theatrical-like) มีพัฒนาการด้าน รูปแบบการสร้างสรรค์ที่หลากหลาย เน้นการสร้างภาพในจินตนาการอย่างเหนือจริง ผ่านการ “จัดสร้าง” (construct) ภายในฉากหรือสถานที่ซึ่งดูคุ้นเคยแต่สร้าง ความรู้สึกที่แปลกประหลาดด้วยการใช้แสงและบรรยากาศ เน้นการถ่ายทอด ความหมายผ่านภาพที่มีองค์ประกอบมากมาย เช่น ตัวละคร ฉาก อุปกรณ์ประกอบฉาก ให้ความสำคัญกับรายละเอียดทั้งหมดซึ่งทำหน้าที่เป็น “สัญญะ” ที่ผ่านการศึกษาและจัดวางไว้อย่างระมัดระวังภายในกรอบภาพเพื่อสร้างความหมาย ผลงานที่สร้างสรรค์ในยุคศิลปะภาพถ่ายร่วมสมัยนิยมใช้สัญญะที่ซ่อนนัย ในการตีความ มีแนวคิดที่วิพากษ์ วิจารณ์ หรือตั้งคำถามกับปรากฏการณ์ ในสังคม และนิยมนำเสนอผ่านชิ้นงานขนาดใหญ่เพื่อวางผู้ชมให้ตกอยู่ในฐานะผู้เฝ้ามอง (voyeur) เชื้อเชิญให้ “อ่านภาพ” ค้นหารายละเอียด ประกอบสร้างความหมาย และตีความ ผ่านสัญญะที่มากกว่าการบอกเล่า หากทิ้งพื้นที่บางส่วนไว้ให้ “ผู้อ่าน” พิจารณาตามแต่วิจารณญาณของตนเอง