สื่อพิธีกรรมล้านนา: การสื่อสารของผู้หญิง บทบาท อำนาจ และการช่วงชิงพื้นที่

บทคัดย่อ

                  เนื่องด้วยสังคมล้านนามีการสืบเชื้อสายทางฝ่ายแม่ ทำให้ผู้หญิงมีบทบาทในระบบการผลิตของครัวเรือน รวมทั้งเป็นผู้กำหนดรูปแบบความเชื่อและพิธีกรรมต่างๆ ในครอบครัว สำหรับสื่อพิธีกรรมล้านนาอย่างพิธีกรรมไหว้ผีบรรพบุรุษและพิธีกรรมทรงผีเจ้านาย เป็นพื้นที่การสื่อสารที่เปิดโอกาสให้ผู้หญิงเข้าไปครอบครอง แต่ในปัจจุบันพื้นที่ดังกล่าวไม่ได้มีแต่เพียงผู้หญิงเท่านั้น ผู้ชายและเพศที่สามก็เข้ามาในพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์นี้เช่นกัน เพราะฉะนั้นแล้ว หากผู้หญิงต้องการเข้าไปอยู่ในสนามประลองเพื่อแข่งขัน ต่อรอง ผลิตซ้ำเพื่อช่วงชิง และสร้างพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ผ่านสื่อพิธีกรรมล้านนาดังเดิมแล้วนั้น ผู้หญิงจำเป็นต้องใช้บทบาท หน้าที่ สถานภาพที่สังคมกำหนดมาให้ และใช้การสื่อสารเพื่อเสริมสร้างอำนาจผนวกกับการใช้ทุนที่ผู้หญิงได้สั่งสมมา รวมทั้งต้องเข้าใจความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างผู้หญิงกับผู้ชาย และโครงสร้างทางสังคมก็จะทำให้ผู้หญิงสามารถยังคงยืนหยัดรักษาพื้นที่สื่อพิธีกรรมที่ตนเองเคยครอบครองมาก่อน