พิศกะเทยหลากสี ผ่านทีวีดิจิทัล: การสื่อสารความเป็นกะเทยในรายการโทรทัศน์ ยุคดิจิทัลไทย
การสื่อสารความเป็นกะเทยในรายการโทรทัศน์ยุคดิจิทัลไทย
คำสำคัญ:
การสื่อสารความเป็นกะเทย, Pierre Bourdieu, โทรทัศน์ยุคดิจิทัล, ฮาบิทัส, ทุน, วงการบทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอแง่มุมการศึกษาการสื่อสารความเป็นกะเทยในรายการโทรทัศน์หลากหลายประเภท ทั้งจากรายการที่มีเนื้อหาจริงจังและรายการที่มีเนื้อหาบันเทิง เนื้อหาของบทความนำเสนอการวิเคราะห์ตัวบทผ่านรายการที่กะเทยมีบทบาทนำเสนอเนื้อหาหลัก และอภิปรายด้วยแนวคิดเรื่องฮาบิทัส ทุน และวงการของ Pierre Bourdieu ซึ่งผลการศึกษาพบว่า กะเทยสื่อสาร ‘ความเป็นกะเทย’ ด้วยสองความหมายหลัก ได้แก่ เห็นพ้องยินยอมด้วยการผลิตซ้ำ และขัดแย้งต่อรองด้วยการสร้างความหมายใหม่ และจากการแบ่งประเภทรายการโทรทัศน์ออกเป็นสองส่วนคือ ส่วนจริงจังและส่วนบันเทิง ผลการศึกษายังพบอีกว่า ประเภทของรายการมีนัยยะสำคัญต่อการสร้างความหมายของกะเทย กล่าวคือ ความหมายของกะเทยที่โน้มเอียงไปทางเห็นพ้องยินยอมมักปรากฏในรายการประเภทบันเทิง ขณะที่ความหมายของกะเทยที่โน้มเอียงไปทางขัดแย้งต่อรองมักปรากฏในรายการประเภทจริงจัง เมื่อนำข้อค้นพบมาอภิปรายด้วยแนวคิดฮาบิทัส ทุน และวงการ พบว่า วงการโทรทัศน์คือพื้นที่แห่งการต่อสู้ช่วงชิงความหมายเป็นพื้นที่เชิงโครงสร้างที่มี ‘ทุน’ เป็นทั้งเหตุและผลแห่งการช่วงชิง นั่นคือ ‘ทุน’ เป็นปัจจัยให้กะเทยได้แลกเปลี่ยนและปรับแปลงทุน ด้วยกลยุทธ์หลากหลาย เช่น แปลงทุนที่รวมอยู่ในฮาบิทัส (embody capital) ให้เป็นทุนทางสังคม และทุนเศรษฐกิจ กะเทยที่สามารถครอบครอง สั่งสมทุน และ ยึดครองพื้นที่ในการกระจายทุนได้มากกว่าจะมีโอกาสกำหนดฮาบิทัสระดับปัจเจกให้กลายเป็นฮาบิทัสระดับชนชั้นและสังคมได้มากกว่านั่นเอง
References
________. (2553), แนวพินิจใหม่ในการสื่อสารศึกษา, กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
กาญจนา แก้วเทพ และสมสุข หินวิมาน (2551), สายธารแห่งนักคิดทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับการสื่อสาร, กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
กิ่งรัก อิงควัต (2542), รูปแบบการดำเนินชีวิต พฤติกรรมการบริโภค และพฤติกรรมการเปิดรับสื่อของกลุ่มชายรักชาย (เกย์) ในเขตกรุงเทพมหานคร, วิทยานิพนธ์ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กิตติกร สินคติประภา (2550), การลวนลามทางเพศกะเทย: นัยสำคัญภายใต้วาทกรรมรักต่างเพศ,ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาพัฒนศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ไชยศิริ บุญยกุลศรีรุ่ง (2553), เพศสภาพและเพศวถิในภาพยนตร์ชายรักชาย, วิทยานิพนธ์ปริญญานิเทศศาสตรมหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฐานิดา บุญวรรโณ (2557), “ปิแอร์ บูร์ดิเยอ กับความรุนแรงเชิงสัญลักษณ์ รำลึก 12 ปี แห่งการจากไป ของปิแอร์ บูร์ดิเยอ (1930-2002)”, วิภาษา: 59-70.
ทศวร มณีศรีขำ (2545), การสร้างความเป็นอื่นให้กับเกย์, ปริญญานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาพัฒนศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
พัฒนพล วงษ์ม่วง และมยุรี ศรีกุลวงศ์ (2559), “ตัวละครเกย์ในละครโทรทัศน์ไทยยุคใหม่”, วารสารการสื่อสารและการจัดการ นิด้า, 2(2): 96-109.
รัตนะ แซ่เตีย (2550), ความคิดเห็นของผู้ชมที่มีต่อตัวละครรักร่วมเพศในละครโทรทัศน์ไทย,วิทยานิพนธ์ปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
วัชรวุฒิ ซื่อสัตย์ และวัชรพล พุทธรักษา (2558), “ระบบแม่ [กะเทย]: ศิลป์และศาสตร์การครอง
อำนาจนำในสังคมกะเทยไทย”, วารสารศิลปศาสตร์, 15(2): 101-118.
สุนีย์ ประสงค์บัณฑิต (2553), แนวคิดฮาบิทัสของปิแอร์ บูร์ดิเยอ กับทฤษฎีทางมานุษยวิทยา,
กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สุภางค์ จันทวานิช (2544), ทฤษฎีสังคมวิทยา, กรงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Bourdieu, P. (1993), Sociology in Question, London: Sage.
Grenfell, M. (2010), Pierre Boudieu: Key Concept, UK: MPG Book Group.
Sirisawat Apichayakul, O. (2013). Uncovering Camwomen: An Ethnographic Study of Young Thai Women Who Portray Themselves Sexually Explicity in Online Webcam Chatrooms. Epinal Way, Loughborough : Luoghborough University.
Swartz, D. (1997), Culture and Power: The Sociology of Pierre Bourdieu, Chicago: The University of Chicago Press.
สื่อออนไลน์
การรักเพศเดียวกันกับบัญชีจำแนกโรคระหว่างประเทศ (2559), สืบค้นเมื่อ 2559, จาก sapaan.org รักแปดพันเก้า: รักของผม รักของฉัน รักของเรา (ตอนที่ 1) (2548), สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2561 จาก blogazine.pub
สาวเทียมเฮ! ศาลสั่งแก้ใบสด ไม่ระบุโรคจิตถาวร (2554), สืบค้นเมื่อ 2559, จาก mgronline.com Atime Media มีอีกชื่อว่า เกย์-ทอม มีเดีย (2554), สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2561 จาก pantip.com
สัมภาษณ์
กิตตินันท์ ธรมธัช, สัมภาษณ์, 17 มกราคม 2562.
คฑาวุธ ครั้งพิบูลย์, สัมภาษณ์, 19 ตุลาคม 2561.