นวัตกรรมการสื่อสารกับการเคลื่อนไหวทางสังคมในวาระ เรื่อง “ข้าว”

บทคัดย่อ

                การศึกษาในเรื่องของการเคลื่อนไหวทางสังคม (social movement) ได้ มีการถูกพูดถึงและศึกษากันมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ในบทความน้ี มุ่งเน้นที่จะยกตัวอย่างเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นจริงในเมืองไทย และวิเคราะห์ถึง การเคลื่อนไหวทางสังคมในยุคปัจจุบัน ที่มีการใช้อินเทอร์เน็ตเข้ามาเป็นเครื่องมือ ในการผลักดันให้เกิดอำนาจทางการต่อรองของพลวัตร ซึ่งจะทำให้เกิดการ เคลื่อนไหวที่จะนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงสังคม ให้เป็นไปในทิศทางท่ีคนกลุ่มน้ัน ปรารถนา
                บทความชิ้นนี้มีจุดประสงค์ที่จะทบทวนบทบาทการเคลื่อนไหวทางสังคม ผ่านการใช้นวัตกรรมการสื่อสารหรือสื่อสังคมออนไลน์ ที่เข้ามาเป็นตัวกลาง ในการแสดงพลังในกรณีที่เกี่ยวข้องกับเรื่อง “ข้าว” ซึ่งถือเป็นอาหารหลักของ คนไทย ประเทศไทยมีการปลูกข้าวอย่างมากมายตั้งแต่อดีต เพื่อส่งขายให้กับ ทั้งในและต่างประเทศ แต่ในบางปี “ข้าว” และ “ชาวนา” ก็ต้องพบกับสภาวะ วิกฤติ ทั้งในเรื่องของราคาข้าวตกต่ำ ปัญหาพ่อค้าคนกลางหรือนายทุนที่รับซื้อ ข้าวจากชาวนาในราคาที่ไม่เป็นธรรม หรือแม้กระทั่งภัยแล้งที่ทำให้ผลผลิตข้าว ต่อไร่ลดลง ปัญหาต่างๆ เหล่านี้ทำให้ชาวนาได้รับความเดือนร้อนเป็นอย่างมาก ด้วยความที่ไม่มีอำนาจในการต่อรองใดๆ ราคาขายของข้าวสารจึงตกไปอยู่ใน อำนาจของกลุ่มคนเพียงบางกลุ่ม ที่จะตั้งราคารับซื้อข้าวสารได้ตามที่กลุ่มของ ตนต้องการ บทความฉบับนี้จึงได้หยิบยกเหตุการณ์และภาวะวิกฤติในเรื่องราคา 
                 ข้าวตกต่ำในประเทศไทย ที่สร้างผลกระทบโดยตรงกับชาวนา จนกระทั่งชาวนา ทนต่อแรงกดดันที่จะต้องขายข้าวที่มีราคาต่ำจนเกินไปไม่ไหว จึงทำการรวมตัว กันเป็นกลุ่มก้อน เพื่อสร้างอำนาจการต่อรองทางสังคมเพื่อลุกขึ้นมาต่อสู้กับ กลุ่มพ่อค้าคนกลาง และเรียกร้องให้รัฐบาลเข้ามาร่วมช่วยแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น ซึ่งในอดีตได้มีกลุ่มผู้ชุมนุมชาวนาถึงขั้นเอารถไถนาออกมารวมตัววิ่งบนถนน หลวงประท้วง ทั้งในพื้นที่ที่อยู่ในต่างจังหวัด หรือแม้กระทั่งม็อบที่เคลื่อนพลเข้า ประท้วงถึงในกรุงเทพมหานคร ในหลากหลายเหตุการณ์ หลายยุค หลายสมัย การเคลื่อนไหวทางสังคมในเรื่องข้าวแบบเดิมที่ชาวนาไทยได้เผชิญในอดีตได้ เปลี่ยนแปลงไป เมื่อมีนวัตกรรมการสื่อสารเข้ามาเป็นเครื่องมือช่วยในการเผย แพร่ปัญหา และรวบรวมพลังอำนาจเล็กๆ ที่กระจัดกระจายอยู่ทุกหนแห่ง รวม เข้ามาเป็นพลังที่จะช่วยผลักดันและสร้างอำนาจการต่อรองให้มีมากยิ่งขึ้น ชาวนา ไทยมิได้ต่อสู้เพียงลำพังอีกต่อไป การเคลื่อนไหวทางสังคมในวาระเรื่องข้าวในยุค สมัยนี้ ไม่ได้มีผู้เกี่ยวข้องเพียงแค่ชาวนาไทยหรือลูกของชาวนาเท่านั้น แม้กระทั่ง บุคคลทั่วไปที่ดูเหมือนจะอยู่ห่างไกลจากปัญหานี้ ไม่ได้มีส่วนในการปลูกข้าวหรือ ขายข้าว หลายคนที่ได้รับรู้เกี่ยวกับปัญหาต่างๆ เหล่านี้ผ่านทางออนไลน์ไม่ได้นิ่ง ดูดาย แต่พยายามช่วยกันเคลื่อนไหวและแสดงพลังที่จะช่วยแก้ไขปัญหาเพื่อสร้าง อำนาจในการต่อรอง โดยใช้พลังของการเคล่ือนไหวทางสังคมผ่านนวัตกรรมการ สื่อสารบนโลกออนไลน์นั่นเอง