การจัดการอัตลักษณ์ลูกบนเฟซบุ๊กแฟนเพจโดยพ่อแม่ที่เป็นอินฟลูเอนเซอร์

บทคัดย่อ

           บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งจากงานวิจัยเรื่อง การจัดการอัตลักษณ์ลูกบนเฟซบุ๊กแฟนเพจโดยพ่อแม่ที่เป็นผู้มีอิทธิพลทางความคิดบนโลกออนไลน์ ซึ่งศึกษารูปแบบเนื้อหา แนวคิดในการออกแบบและนำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับลูกของพ่อแม่อินฟลูเอนเซอร์ (influencer) รวมถึงแนวทางในการจัดการปัญหาที่อาจเกิดขึ้นกับอัตลักษณ์และความเป็นส่วนตัวของลูก โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) ที่ถูกนำเสนอบนเฟซบุ๊กแฟนเพจ จำนวน 5 เพจ และสัมภาษณ์เจาะลึก (in-depth interview) พ่อแม่อินฟลูเอนเซอร์

           ผลการศึกษาพบว่า พ่อแม่มักนำเสนอเนื้อหาที่ปรากฏอัตลักษณ์ของลูก โดยนำเสนอกิจกรรมหรือเนื้อหาเกี่ยวกับชีวิตประจำวันและกิจกรรมหรือเนื้อหาที่ทำร่วมกับพ่อแม่เป็นหลัก และมักปรากฏกิจกรรมหรือเนื้อหาเพื่อการค้าในลำดับรองลงมา ซึ่งส่วนมากเนื้อหาทางการค้าจะถูกนำเสนอแฝงไปกับเนื้อหาในลักษณะอื่นๆ ทั้งนี้ พ่อแม่เลือกใช้อารมณ์เชิงบวกและนำเสนออัตลักษณ์เชิงบวกของลูกเป็นหลัก โดยใช้การบันทึกสังเกตการณ์ในการนำเสนอและเลี่ยงการบังคับ/จัดการ แต่อาจมีวิธีต่อรองให้ลูกเข้ามามีส่วนร่วม โดยเชื่อว่า การนำเสนอเรี่องราวลูกนั้นเป็นเพียงการสะท้อนมุมมองของพ่อและแม่ และการนำเสนออัตลักษณ์ของลูกเชิงบวกอาจลดปัญหาความขัดแย้งในอนาคตได้ ซึ่งหากต้องนำเสนออัตลักษณ์เชิงลบจะใช้การเล่าแบบทบทวนบทเรียนแทน เพื่อสะท้อนการเรียนรู้ของลูก

          พ่อแม่ระวังการเปิดเผยข้อมูลส่วนตัวของลูกในหลายด้าน แต่ยังเปิดเผยข้อมูลบางอย่าง หากพิจารณาแล้วว่าปลอดภัยหรือจำเป็น โดยจะหลีกเลี่ยงการเปิดเผยข้อมูลแบบเรียลไทม์ (real-time) ภาพโป๊เปลือยของลูก อีกทั้งจะทบทวนและสอบถามความยินยอมของลูกมากขึ้นเมื่อลูกนั้นมีอายุมากขึ้น โดยพร้อมที่หยุดเผยแพร่เรื่องของลูก หากลูกไม่ต้องการปรากฏตัวบนสื่อของพ่อแม่ต่อไปในอนาคต โดยแม่เป็นผู้มีบทบาทหลักในการควบคุมข้อมูลและประกอบสร้างภาพตัวแทนของ “ลูกที่พึงปรารถนา” เพื่อสะท้อน “ภาพตัวแทนของแม่ในอุดมคติ” ที่ประสบความสำเร็จทั้งชีวิตครอบครัวและการหารายได้จากการเป็นอินฟลูเอนเซอร์