Imagining Friendship through “Pladake” and the “Friendship Bridges” in the Thai-Laos Relationship
Abstract
The article aims to illustrate how Plara-Pladake and the Friendship Bridges function as a communication tool to construct the imagined Thai-Laos friendship. The result indicates that the imagined friendship created by Plara-Pladake is defined as the way of life, the representation of Isan-Laos as well as souvenirs. By contrast, the Friendship Bridges are constructed to be the symbol of Thai-Laos relationship, the economic growth, trading and investment opportunities, transportation and the improving quality of life. Although the result indicates that Plara-Pladake is capable to construct more intense imagined friendship than the Friendship Bridges, it is noteworthy that the Thai authorities are capable to direct their citizens perception towards the Friendship Bridges as the symbol of Thai-Laos friendship, even though this “friendship” is established according to the national economic and political interests. Moreover, the conflict between daily-life friendship and economic interest has occurred from time to time. In contrast, the imagined friendship created by the civil society is an essential component to construct the mutual perception, memoir and a conflict of interest among local folks.
In summary, Thai-Laos have been established the friendship under the series of interests and conflicts by adopting Plara-Pladake and the Friendship Bridges as a prominent tool of communication to construct the imagined friendship from the past until now.
References
กาญจนา แก้วเทพ และสมสุข หินวิมาน (2560), สารธารแห่งนักคิดทฤษฎีเศรษฐศาสตร์การเมืองกับสื่อสารศึกษา, กรุงเทพฯ: ภาพพิมพ์.
กำจร หลุยยะพงศ์ (2545), “คู่รัก-คู่แค้น-คู่รักคู่แค้น: ความสัมพันธ์ของไทยกับอุษาคเนย์”, รัฐศาสตร์สาร, 23(3): 161-186.
เขียน ธีระวิทย์ และอดิสร เสมแย้ม (2544), ความสัมพันธ์ไทย-ลาวในสายตาคนลาว (รายงานการวิจัย), กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชาติชาย มุกสง (2549), “การแพทย์และการสาธารณสุขในประวัติศาสตร์นิพนธ์ไทย: จากวาทกรรมชน ชั้นนำสู่การตอบโต้การครอบงำอำนาจ”, ใน โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ (บ.ก.), พหุลักษณ์ทางการแพทย์กับสุขภาพในมิติสังคมวัฒนธรรม, กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยา สิรินธร (องค์การมหาชน).
ชัยพงษ์ สำเนียง (2558), “ชุมชนจินตกรรม/ความชิดเชื้อทางวัฒนธรรม: สิ่งประกอบสร้างของความเป็นชาติ”, วารสารมนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ปริทัศน์, 3(1): 139-148.
ชุมพล แนวจำปา (2535), “ปลาแดกกับความมั่นคงในชีวิตของชาวอีสาน”, วารสารศิลปวัฒนธรรม, 13(4): 92-96.
ทวีศิลป์ สืบวัฒนะ (2555), “ลักษณะลาว”, ใน อภิราดี จันทร์แสง (บ.ก.), ประวัติศาสตร์ นอกขนบ, กรุงเทพฯ: อินทนิล.
ธงชัย วินิจจะกูล (2552), “อ่าน Imagined Communities ของ Benedict Anderson หรือ IC ของ ‘ครูเบ็น’”, วารสารศิลปศาสตร์, 9(1): 163-193.
________. (2556), ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ. กรุงเทพฯ: อ่าน.
ธเนศ วงศ์ยานนาวา (2559), “บทความปริทรรศน์: ‘ชวนถก: ชาติ ชาติพันธุ์’ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา”, รัฐศาสตร์สาร, 37(1): 235-258.
ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์ (2552), สยามประเทศไทย กับ ดินแดนในกัมพูชาและลาว, กรุงเทพฯ: มูลนิธิโตโยต้าแห่งประเทศไทย.
ปัทมา จันทร์เจริญสุข (2554), การเมืองและความเป็นการเมืองในบทพระราชนิพนธ์แปล “เวนิสวาณิช”, วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาสื่อสารมวลชน คณะวารสารศาสตร์ และสื่อสารมวลชน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พฤกษ์ เถาถวิล (2552), “พื้นที่ของการดำรงชีวิตในการค้าชายแดน เขตแดนรัฐ พื้นที่ในระหว่าง และภูมิศาสตร์แห่งการครอบงำ/ต่อต้าน”, วารสารศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, ฉบับพิเศษ ลุ่มน้ำโขงศึกษา สายน้ำ ผู้คน ชายแดน วัฒนธรรม การค้า การเมือง: 19-65.
พัฒนา กิติอาษา (2555), “สู่วิถีอีสานใหม่”, ใน อภิราดี จันทร์แสง (บ.ก.), ประวัติศาสตร์ นอกขนบ, กรุงเทพฯ: อินทนิล.
ยศ สันตสมบัติ (2551), อำนาจ พื้นที่ และอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์: การเมืองวัฒนธรรมของรัฐชาติในสังคมไทย, กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
รุจิรา เชาว์ธรรม และคณะ (2545), ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นและกลุ่มชาติพันธุ์ลาวแง้ว, เอกสารนำเสนอต่อที่ประชุมเสนอผลงานวิจัยชุด ความหลากหลายทางวัฒนธรรมภาคกลาง, 22 สิงหาคม 2545 ณ ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) ถนนบรมราชชนนี ตลิ่งชัน กรุงเทพฯ.
วรพล พรหมิกบุตร (2534), การสื่อสารสัญลักษณ์: ธรรมชาติ พัฒนาการ ผลกระทบ, กรุงเทพฯ: อาร์ตไลน์.
วารุณี โอสถารมย์ และคณะ (2544), ลาวฮู้หยัง-ไทยรู้อะไร?: วิเคราะห์แบบเรียนสังคมศึกษา, กรุงเทพฯ: ปะลาแนดตา.
วิลุบล สินธุมาลย์ (2554), การรับรู้ประวัติศาสตร์ความสัมพันธ์ไทย-ลาว: ผ่านแบบเรียนประวัติศาสตร์ไทยและลาวชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1-6 (ค.ศ. 1975-2009), วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์ คณะอักษรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สมสุข หินวิมาน (2548), “แนวคิดเรื่องภาพตัวแทน”, ใน ปรัชญานิเทศศาสตร์และทฤษฎีการสื่อสาร, นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
________. (2558), “ได้กินไข่ดาวสดๆ คาวๆ หอมๆ ฟุ้งๆ อย่าลืมบ้านทุ่งที่กินผักบุ้งแกงคั่ว”: การสื่อสารอาหารข้ามชาติในกระแสโลกาภิวัตน์, วารสารศาสตร์, 8(1): 89-118.
สมหมาย ชินนาค (2547), “‘มูน’ ไม่ใช่ ‘มูล’: วาทกรรมต่อต้านรัฐของกลุ่มชาติพันธุ์ไทย-ลาวที่ได้รับผลกระทบจากเขื่อนปากมูล”, ใน วิภาส ปรัชญาภรณ์ (บ.ก.), วาทกรรมอัตลักษณ์, กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
สุจิตต์ วงษ์เทศ (2538), “กินข้าวกินปลา ปลาร้าปลาแดก อาหารยอดนิยม”, ศิลปวัฒนธรรม, 16 (10): 64-68.
________. (2559). วัฒนธรรมร่วมอุษาคเนย์ในอาเซียน, กรุงเทพฯ: เรือนแก้วการพิมพ์.
________. (2560), อาหารไทยมาจากไหน?, กรุงเทพฯ: นาตาแฮก
สุเนตร ชุตินธรานนท์ และคณะ (2557), ชาตินิยมในแบบเรียน, กรุงเทพฯ: มติชน.
ศรัณย์ วงศ์ขจิตร (2555), จินตนาการปลายด้ามขวาน: อ่าน “ภูมิศาสตร์ในจินตนาการ” ผ่านนวนิยาย จังหวัดชายแดนใต้, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศรีศักร วัลลิโภดม (2541), วัฒนธรรมปลาแดก, สกลนคร: อร่ามการพิมพ์.
ศิริพร ทองคณารักษ์ (2551), พลวัตชุมชนชายแดนไทย-ลาวในกระแสโลกาภิวัตน์, วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาสังคมวิทยาการพัฒนา คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ศิริมิตร ประพันธ์ธุรกิจ (2551), ความสัมพันธ์ไทย-ลาว ในสื่อบันเทิงไทย: ศึกษากรณีการประกอบสร้างอัตลักษณ์ความเป็นลาวจากภาพยนตร์เรื่อง หมากเตะโลกตะลึง, วิทยานิพนธ์ปริญญา ดุษฎีบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศิโรตม์ คล้ามไพบูลย์ (2543), “การเมืองของความเป็นศัตรู: แง่คิดและปัญหาบางประการในความคิดทางการเมืองของคาร์ล ชมิตท์”, รัฐศาสตร์สาร, 22(1): 98-126.
แอนเดอร์สัน, เบน (2557), ชุมชนจินตกรรม บทสะท้อนว่าด้วยกำเนิดและการแพร่ขยายของชาตินิยม, (ชาญวิทย์ เกษตรศิริ, บรรณาธิการแปล), กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำรา สังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
Herzfeld, M. (1997), Cultural Intimacy Social Poetics in the Nation-State, New York: Routledge.
King, I. and Smith, G. (2007), Friendship in Politics, New York: Routledge.
Lefferts, L. (2005), “Sticky Rice, Fermented Fish, and the Course of a Kingdom: The Politics of Food in Northeast Thailand”, Asian Studies Review, 29: 247-258.
Smith, A. (1995), The Ethnic Origins of Nations, Massachusetts: Blackwell.
กนกวรรณ สุทธิพร (2554), Aristotle Nicomachean Ethics, สืบค้นจาก https://tpir53.blog spot.com/2011/02/aristotle-nicomachean ethics_07.html
กบนอกกะลา REPLAY: เปิดไหปลาร้า (2549), สืบค้นจาก https://www.youtube.com/watch?v=EKserMy5Flc
ที่นี่บ้านเรา (2561), ชมโขงที่เชียงของ, สืบค้นจาก https://www.youtube.com/ watch?v=AriV17ymEZc&t=1423s.
ไทยโพสต์ (2561), ปลาร้าไทยตีตลาด ทำเงินปีละ 800 ล., สืบค้นจาก https://www.thaipost.net/ main/detail/7454
ไทยรัฐออนไลน์ (2555), สธ.ชู ‘กินปลาร้าต้ม ส้มตำแซบ’ ลดโรคมะเร็งตับในอีสาน, สืบค้นจากhttps://www.thairath.co.th/content/261920
________. (2560), ตลาดนัดประชารัฐ รุกชายแดน CLMV, สืบค้นจาก https://www.thairath.co.th/news/business/1029134.
ประตูสู่อีสาน (2560), วิญญาณที่ 5 ของชาวอีสาน, สืบค้นจาก https://www.isangate.com /new/winyan-5-isan.html.
พันทิป (2557), ประเทศไทยในมุมมองของ “ (คนลาว)” ชนชาติที่โดนคนไทยดูถูกมากที่สุด, สืบค้นจาก https://pantip.com/topic/31930860.
วสุกิจจ์ เหล่าอินทร์ และอรพรรณ จันทรวงศ์ไพศาล (2561), สัมภาษณ์พิเศษ: ร.ต.ต.วิรัช โตอิ้ม ในวันที่ ‘ปลาร้า’ ถูกจัดระเบียบ. สืบค้นจาก https://www.matichon.co.th/prachachuen/interview/news_935287.
วิภาวรรณ ประไวย์ (2557), วัฒนธรรมปลาแดก บ้านปากยาม แห่งลุ่มน้ำสงคราม, สืบค้นจาก https://www.allmagazine.com/ColumnDetail/allColumDetail/tabid/106/articleType/
ArticleView/articleId/3866/categoryId/95/---.asp
วิลาสินี โสภาพล (2556), อาหารพม่า: วัฒนธรรมการกินของแรงงานข้ามชาติพม่า ในบริบทจังหวัดขอนแก่น, สืบค้นจาก https://tci-thaijo.org/index.php/wh/issue/view/8074
อรรถจักร สัตยานุรักษ์ (2552), งานรีวิวหนังสือเรื่องจินตนาการชุมชนในประเทศไทย: มองจากมุมชาติพันธ์ุวรรณา (Imagining Communities in Thailand: Ethnographic Approaches), สืบค้นจาก https://journal.soc.cmu.ac.th/issue_upload/Imagining%20 Communities. pdf.
อย่าด่าลาวได้ไหม, สืบค้นจาก https://web.mail.you2repeat.com/watch/?v=h4-Rr13W1J0
Isaan In America, สืบค้นจาก https://www.youtube.com/channel/UCvsq-EbfG5ixt_wEKE4P-zDw.
MGROnline (2557ก), ร่วมฉลองครบรอบ 20 ปี “สะพานมิตรภาพไทย-ลาว 1” จ.หนองคาย, สืบค้นจาก https://mgronline.com/travel/detail/9570000036759.
________. (2557ข), 3 ประเทศฉลอง 20 ปี สะพานมิตรภาพ “ไทย-ลาว”. สืบค้นจาก https://mgronline.com/local/detail/9570000038577.
________. (2560), ติ่งเกาหลีวิจารณ์ “น้ำตาล” หน้าลาว! ด้าน “แอปเปิ้ล” ถาม จะลาวจะไทย มึงจะทำไม?, สืบค้นจาก https://mgronline.com/entertainment/detail/9600000009299.
Positioning (2547), ผลิตภัณฑ์ปลาร้า: ธุรกิจเล็กพริกขี้หนู…ส่งออกปีละกว่า 20 ล้านบาท, สืบค้นจาก https://positioningmag.com/17073
ThaiPBS (2556), วิถีตลาดชายแดนไทย-ลาว เชื่อมสัมพันธ์การค้า 2 ประเทศ, สืบค้นจาก https://news.thaipbs.or.th/content/171966.
Tnews (2560), หนองคาย!! รองผู้ว่าฯ เป็นประธานเปิด “โครงการตลาดนัดประชารัฐชายแดน” แขกผู้มีเกียรติทั้งฝ่ายไทย และฝ่ายสปป.ลาว ร่วมในพิธีจำนวนมาก, สืบค้นจาก https://www.tnews.co.th/ contents/328576.
________. (2561), ครบรอบ 24 ปี! สะพานมิตรภาพไทย-ลาวแห่งที่ 1 พ่อเมืองหนองคาย...นำทุกภาคส่วนจัดกิจกรรมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณ ร.9, สืบค้นจาก https://www.tnews. co.th /contents/438502.
Waymagazine (2560), ‘The Border’ คน พรมแดน รัฐชาติ, สืบค้นจาก https://way magazine.org/the_border/#ลาวมาก, สืบค้นจาก https://twitter.com/hashtag/%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8% A7%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%81
ไกรสร, อาจารย์ลาว, สัมภาษณ์, 15 มกราคม 2558.
ตำรวจลาว, รองแผนกสืบสวนสอบสวนคดีทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม, สัมภาษณ์, 15 มกราคม 2558. พนักงานโรงแรม, สัมภาษณ์, 15 มกราคม 2558.
พี่หญิง, ธุรกิจส่วนตัว ภูมิลำเนาจังหวัดนครพนม, สัมภาษณ์, 3 มีนาคม 2560.
พาณิชย์จังหวัดหนองคาย, สัมภาษณ์, 18 มกราคม 2558.