รูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมของวัดที่ส่งเสริมการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธในจังหวัดเพชรบูรณ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษารูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมของวัดในทางพระพุทธศาสนา 2) ศึกษาภูมิสถาปัตยกรรมของวัดที่การส่งเสริมการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธ และ 3) วิเคราะห์รูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมของวัดที่การส่งเสริมการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธในจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งงานวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิจัยเชิงเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 9 รูป ในการรวบรวมวิเคราะห์ข้อมูล พื้นที่การเรียนรู้และพื้นที่การพัฒนาและการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธออกเป็น 3 แบบ ได้แก่ พื้นที่ทางด้านกายภาพ พื้นที่ทางสังคม และพื้นที่ทางด้านปัญญา ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมของวัดในทางพระพุทธศาสนา  ลักษณะวัดในสมัยพุทธกาล ลักษณะทางด้านกายภาพของวัดในสมัยพุทธกาลนั้นมีรูปแบบตรงกับหลักสัปปายะ เน้นความร่มรื่นเป็นหลัก มีเสนาสนะที่เหมาะสมและพอเพียง เน้นพื้นที่ทางธรรม หรือการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน เพื่อมุ่งเน้นการบรรลุมรรค ผล นิพพาน 2) ภูมิสถาปัตยกรรมของวัดที่การส่งเสริมการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธ วัดในสังคมไทยถือได้ว่าเป็นทรัพยากรและศิลปะทางศาสนาที่ทรงคุณค่าอย่างยิ่ง สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติได้เป็นจำนวนมาก ให้เข้ามาเที่ยวชมผลงานด้านภูมิสถาปัตยกรรม ปติมากรรม จิตรกรรม และงานด้านพุทธศิลป์ที่สวยงามอย่างยิ่ง ทั้งนี้รวมถึงการเข้าวัดไปทำบุญ กราบไหว้บูชาพระ ขอพรสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ถวายทาน ถวายสังฆทาน เป็นต้น และ 3) วิเคราะห์รูปแบบภูมิสถาปัตยกรรมของวัดที่การส่งเสริมการท่องเที่ยวตามวิถีพุทธในจังหวัดเพชรบูรณ์ จากการศึกษาข้อมูลของวัดที่เลือกให้เป็นวัดกรณีศึกษา จำนวน 9 วัด มี 2 รูปแบบ 3.1)รูปแบบของการเป็นวัดที่เน้นส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว ประเภทชมงานด้านภูมิสถาปัตยกรรมทางพระพุทธศาสนา พุทธศิลปะ ศูนย์วัฒนธรรมเฉลิมราช พิพิธภัณฑ์ และทำบุญถวายสังฆทาน ไหว้พระขอพร 3.2) รูปแบบของวัดที่เน้นส่งเสริมให้เป็นแหล่งท่องเที่ยว และให้มีการปฏิบัติธรรมอย่างต่อเนื่อง