การวิเคราะห์แนวคิดเรื่องฆราวาสมุนี

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวคิดเรื่องการบรรลุธรรมของฆราวาสหรือฆราวาสมุนีในพระพุทธศาสนา พบว่า พระพุทธศาสนาเป็นศาสนาที่เปิดกว้างสำหรับคนทุกคนให้เข้ามาศึกษาเรียนรู้และปฏิบัติธรรม มีเป้าหมายของการบรรลุธรรมจากระดับพื้นฐานไปสู่ระดับสูง 4 ระดับ คือ ระดับโสดาบัน ระดับสกทาคามี ระดับอนาคามี และระดับอรหันต์ ผู้ที่สามารถเข้าถึงธรรมทั้ง 4 ระดับนี้ไม่จำกัดอยู่แต่เฉพาะนักบวชเท่านั้น ฆราวาสก็สามารถเข้าถึงธรรมขั้นสูงสุดในพระพุทธศาสนาได้ด้วย เช่น พระเจ้าสุทโธทนะ นางวิสาขา พระเจ้าพิมพิสาร เป็นต้น ด้วยความที่ฆราวาสสามารถบรรลุธรรมได้เช่นเดียวกับนักบวช จึงทำให้ผู้ที่ไม่พร้อมจะออกบวชสามารถเลือกปฏิบัติธรรมในสภาวะที่เป็นฆราวาสได้ เรียกว่า ฆราวาสมุนี หรืออาคารมุนี หมายถึง ผู้มีปฏิปทาเพื่อความเป็นผู้รู้ในรูปแบบของการเป็นฆราวาส แต่มีความประพฤติเหมือนนักบวช โดยมีแนวปฏิบัติ 3 ป. คือ 1) ปสาทะ เลื่อมใสในพระรัตนตรัยอย่างมั่นคง 2) ประพฤติพรหมจรรย์ ไม่ข้องเกี่ยวด้วยกามคุณ และ 3) ประพฤติธรรมอย่างจริงจังไม่ย่อหย่อน การปฏิบัติตามแนวทางทั้ง 3 นี้เรียก โมนัยปฏิปทา คือ รูปแบบการปฏิบัติสำหรับการเป็นมุนี