การทำพินัยกรรมเรื่องทรัพย์สินในทางพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาบทบัญญัติเกี่ยวกับทรัพย์สินของสงฆ์ในคัมภีร์พระพุทธศาสนา และ วิเคราะห์การทำพินัยกรรมเกี่ยวกับทรัพย์สินในทางพระพุทธศาสนา เกี่ยวกับการทำพินัยกรรมทรัพย์สินส่วนบุคคล และทรัพย์สินส่วนรวมโดยศึกษาจากเอกสารเป็นหลัก  จาการศึกษาพบว่า บทบัญญัติเกี่ยวกับทรัพย์สินของสงฆ์ เป็นบทบัญญัติที่เป็นกฎระเบียบ หรือข้อบังคับที่พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงบัญญัติไว้เป็นพุทธอาณา คือระเบียบการปกครองสงฆ์ ที่เรียกกันโดยทั่วไปว่าพระวินัย เช่น บทบัญญัติเกี่ยวบิณฑบาต จีวร เสนาสนะ คิลานเภสัช และบริขารอื่น ๆ ที่ควรแก่สมณบริโภค ทั้งทรัพย์สินส่วนบุคคล และทรัพย์สินส่วนรวม 2 ประเภท คือ (1) ลหุภัณฑ์ บริขารที่เป็นของเบา เช่น บาตร จีวร เสนาสนะ คิลานเภสัช และ (2) ครุภัณฑ์ บริขารที่เป็นของหนัก เช่น ที่ดิน ที่ธรณีสงฆ์ ตลอดถึงสิ่งปลูกสร้าง เช่น กุฏิ วิหาร ศาลา เป็นต้น พินัยกรรม คือ คำสั่งครั้งสุดท้าย ซึ่งแสดงเจตนากำหนดการไว้ก่อนตายในเรื่องทรัพย์สินหรือกิจการต่างๆ ของผู้ทำพินัยกรรม เพื่อที่จะเกิดผลบังคับตามกฎหมายในเมื่อผู้ทำพินัยกรรมถึงแก่ความตาย และการจะตัดสินว่า ใครจะได้รับสินทรัพย์เมื่อภิกษุได้มรณภาพลง ให้ยึดตามพินัยกรรมเป็นหลัก หากว่าท่านไม่ได้เขียนพินัยกรรมระบุไว้ชัดเจน ตามกฎหมายให้ตัดสินเป็น 2 กรณี คือ 1) ทรัพย์สินที่มีอยู่ก่อนอุปสมบท เมื่อท่านมรณภาพทรัพย์สินนี้จะตกสู่ทายาทโดยธรรม 2) ทรัพย์สินของพระภิกษุที่ได้มาในระหว่างอุปสมบท เมื่อท่านมรณภาพทรัพย์สินนี้จะตกอยู่แก่วัดที่เป็นภูมิลำเนา(วัดที่สังกัด)ของพระภิกษุรูปนั้น ๆ เว้นแต่จะทำพินัยกรรมหรือได้จำหน่ายในขณะที่มีชีวิต