เมรุนกหัสดีลิงค์ : รูปแบบ คติความเชื่อและพิธีกรรมแห่งชีวิตหลังความตาย ในภาคอีสาน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเผาศพของพระเถระชั้นผู้ใหญ่ ในรูปแบบเมรุนกหัสดีลิงค์ พิธีกรรมเผาศพที่สะท้อนกระบวนการทางสังคมและวัฒนธรรมอีสาน ที่แตกต่างจากวัฒนธรรมอื่นในประเทศไทย พบว่าพิธีกรรมการเผาศพของพระเถระชั้นผู้ใหญ่นั้นมีการเชื่อมโยงหลัก พระไตรลักษณ์ ในพระพุทธศาสนาคือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ซึ่งเป็นสัจธรรมที่มนุษย์และสัตว์ไม่สามารถหนีพ้นจากความแก่ ความเจ็บ และความตายไปได้ ในงานพิธีกรรมเผาศพนี้มีนางสีดาผู้ฆ่านกหัสดีลิงค์เป็นตัวเอกที่แสดงในละครกลุ่มหนึ่งในพิธีกรรม ซึ่งแต่เดิมนั้นก็เคยมีการแสดงรูปแบบนี้มาแล้วในอดีตและได้นำกลับมาทำใหม่ เมื่อมีพระเถระชั้นผู้ใหญ่ได้ตายลง เมรุนกหัสดีลิงค์นี้ก็ได้ถูกสร้างขึ้นใหม่อีกครั้ง ซึ่งมีความหมายว่าท่านเป็นคนมีที่บุญบารมีมากและประกอบคุณงามความดี คือ หนทางแห่งกรรมดีอันจะนำไปสู่สุคติ เมรุนกหัสดีลิงค์ตัวล่าสุดนั้น ถูกสร้างขึ้นในพิธีกรรมการเผาศพหลวงพ่อคูณ ปริสุทฺโธ ตามความเชื่อที่ว่า สามารถนำดวงวิญญาณของผู้ตายไปสู่สวรรค์