ศาสตร์การแพทย์วิถีธรรมกับการพัฒนาสุขภาวะทางปัญญา

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่ออธิบายการพัฒนาสุขภาวะทางปัญญาด้วยศาสตร์การแพทย์วิถีธรรม โดยการศึกษาเอกสารและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง พบว่า ศาสตร์การแพทย์วิถีธรรมของ ดร.ใจเพชร กล้าจน เป็นศาสตร์การแพทย์แผนใหม่ของโลก มีจุดกำเนิดในประเทศไทย มีแนวคิดหลัก คือ การฝึกฝนปฏิบัติเพื่อเข้าถึงสภาวะของความสุขอันสูงสุดคือโลกุตรสุข (นิโรธ/วิมุตติ/นิพพาน) ซึ่งเกิดขึ้นได้อย่างเป็นปัจจุบันขณะ และเกิดขึ้นพร้อมๆ ไปกับการพัฒนาสุขภาวะองค์รวมทุกด้าน (กาย จิต สังคม ปัญญา) โดยกระทำผ่านกิจกรรมการเข้าค่ายอบรม ได้แก่ ค่ายสุขภาพแพทย์วิถีธรรม ค่ายกสิกรรมไร้สารพิษชีวิตผาสุก และค่ายพระไตรปิฎก โดยทุกค่ายจะจัดให้มีการปฏิบัติ อธิศีล อธิจิต อธิปัญญา การทำเหตุแห่งวิมุตติ 5 ทั้งภาคปริยัติ ปฏิบัติ และปฏิเวธ ให้เหมาะสมกับบริบทนั้นๆ ผลคือ ผู้ปฏิบัติเกิดปัญญาในการเข้าถึงสภาวธรรมของอริยสัจ 4 ในจิตตน ทำให้รู้เท่าทันและเข้าใจความดีความชั่วในระดับโลกุตรธรรม เข้าใจกฎไตรลักษณ์ เข้าใจเรื่องกรรมและผลของกรรมอย่างชัดเจนแจ่มแจ้งมากขึ้น เข้าใจโทษของการมีกิเลสและประโยชน์ของการไม่มีกิเลส ที่ละเอียดลึกซึ้งในระดับปฏิจจสมุปบาท จึงสามารถแยกแยะความเป็นประโยชน์และความเป็นโทษของพฤติกรรมและเหตุการณ์ต่างๆ ในชีวิตของตนได้ทั้งในระดับนามธรรมและรูปธรรม นำไปสู่การตื่นรู้และนำพาตนเองออกจากการครอบงำของกิเลสความโลภ โกรธ หลง สามารถปล่อยวางความยึดมั่นถือมั่นในสิ่งต่างๆ ลงได้เป็นลำดับ จิตจึงพ้นจากความทุกข์ได้เป็นลำดับ เกิดสุขภาวะทางปัญญาที่ทำให้สามารถดำรงชีวิตได้อย่างสมดุลและเป็นสุข