การศึกษาความเป็นไปได้ของความเสี่ยงจากการทำเหมืองแร่โพแทช ในประเทศไทย

บทคัดย่อ

การศึกษาความเป็นไปได้ของความเสี่ยงจากการทำเหมืองแร่โพแทชในประเทศไทยมีความจำเป็นอย่างมาก เนื่องจากเหมืองแร่โพแทชในประเทศไทยกำลังจะดำเนินการเปิดเหมืองในอีกไม่ช้าในพื้นที่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ บทความนี้เป็นการวิจารณ์เชิงเอกสารที่เรียนรู้ความเสี่ยงในอดีตที่เคยเกิดขึ้นกับเหมืองแร่โพแทชในหลายๆ แห่งในโลกนี้ เช่น ที่เมือง Carlsbad ในมลรัฐ New Mexico ประเทศสหรัฐอเมริกา ที่เมือง Saskatoon รัฐ Saskatchewan ในประเทศแคนาดา หรือ ในอีกหลายๆแห่งในยุโรป เช่น ประเทศเยอรมัน โปแลนด์ ยูเครน และรัสเซีย ซึ่งบางแห่งเคยดำเนินการเปิดเหมืองแร่โพแทชมายาวนานกว่า 100 ปี เหตุผลในการศึกษาครั้งนี้ก็เพราะว่าแหล่งแร่โพแทชในประเทศไทยเป็นแหล่งแร่ที่มีขนาดใหญ่และยังไม่เคยมีการทำเหมืองมาก่อนหลังจากถูกค้นพบโดยกรมทรัพยากรธรณีว่าเป็นแหล่งแร่ที่มีขนาดใหญ่ มีปริมาณสำรองมหาศาลตั้งแต่ปี 2516 เหมืองแร่โพแทชในโลกนี้มีหลายชนิด แต่ละชนิดเปิดเป็นเหมืองใต้ดิน (Underground Mining) ถือว่าเหมาะสม เนื่องจากแร่โพแทชเกิดเป็นชั้นๆ ใต้แอ่งที่ราบ ซึ่งแตกต่างจากเหมืองอุโมงค์ที่ทำตามแนวสายแร่ การทำเหมืองใต้ดินจะทำให้สามารถควบคุมการทำเหมืองและขุดแร่ได้ดีกว่า เพราะเก็บแร่ได้หมด ถึงแม้ว่าเนื้อแร่ที่สามารถทำได้มีประมาณร้อยละ 50 เพราะต้องทิ้งไว้เป็นเสาค้ำยัน อีกร้อยละ 50 แต่มนุษย์สามารถลงไปควบคุมด้วยตัวเอง และดีกว่าการทำเหมืองละลาย (Solution Mining) อย่างไรก็ตาม ถึงแม้เหมืองโพแทชที่ดำเนินการแบบเหมืองใต้ดินดูเหมือนว่าเป็นวิธีการที่เหมาะสมแต่จากผลการศึกษาพบว่า เหมืองเหล่านี้ก็ยังมีจุดอ่อนบางประการที่สามารถทำให้เกิดความเสี่ยงที่สามารถเป็นอันตรายต่อมนุษย์ เช่น การเกิดน้ำท่วมเหมือง การระเบิดของเหมืองในกรณีที่มีแก๊สหรือหินอัคนีแทรกในชั้นโพแทช การถล่มของเหมือง ซึ่งอาจเกิดจากแผ่นดินไหว เหตุการณ์เหล่านี้ หากไม่มีการตระหนักอาจเกิดขึ้นในประเทศไทย การเรียนรู้ความเสี่ยงและมีมาตรการป้องกันไว้ก่อนที่จะเกิด จึงนับว่าเป็นสิ่งที่สมควรทำเป็นอย่างยิ่ง