“จฺบาบ่เผฺสงๆ”: มิติหญิงชายในวรรณกรรมคำสอนเขมร

บทคัดย่อ

การศึกษามิติชายหญิงใน “จฺบาบ่เผฺสงๆ ” ចបោប់ផសងៗ มีจุดมุ่งหมายเพื่อแสดงความไม่เสมอภาคระหว่างเพศของสังคมเขมรจากวรรณกรรมคำสอนจำนวน 13 เรื่อง ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าในสังคมเขมรผู้หญิงเป็นเพศที่ดูเสมือนมีความสำคัญในสังคมไม่น้อยไปกว่าเพศชาย แต่ในความเป็นจริงบทบาทและสถานภาพของผู้หญิงเขมรล้วนมีภาระหน้าที่เอื้ออำนวยประโยชน์ให้ผู้ชายแทบทั้งสิ้น โดยเฉพาะผู้หญิงในบทบาทภรรยาซึ่งมีสถานภาพทางสังคมที่ตํ่าต้อยกว่าผู้ชายมาก ทั้งนี้เนื่องจากในสังคมเขมรใช้แนวคิดเรื่อง “สตรีครบลักษณ์” โดยอาศัยวรรณกรรมคำสอนที่เรียกว่า “จฺบาบ่” มาเป็น “กรอบ” เพื่อควบคุมความประพฤติของผู้หญิงให้ต้องดำเนินชีวิตอยู่ในแนวทางที่สังคมกำหนดขึ้น หากไม่ทำตามก็จะถูกสังคมลงโทษ ผู้หญิงจึงถูกควบคุมทั้งในเรื่องส่วนตัวและความสัมพันธ์กับบุคคลอื่น อีกทั้งยังถูกจำกัดขอบเขตอำนาจและพื้นที่ในการดำเนินชีวิต และหากผู้หญิงจะได้รับสิ่งตอบแทนจากการทำหน้าที่ ผู้หญิงก็จะได้รับเพียงคำยกย่องที่ถือเป็นเกียรติอันประเสริฐซึ่งเป็นเพียงนามธรรมจับต้องไม่ได้ ในขณะที่ผู้ชายจะได้รับรางวัลเป็นความก้าวหน้าในชีวิต ความมียศศักดิ์ซึ่งเป็นรูปธรรมที่เห็นผลชัดเจนได้ในปัจจุบัน สิ่งเหล่านี้ยํ้าให้เห็นความความแตกต่างและไม่เท่าเทียมกันระหว่างผู้หญิงกับผู้ชายในสังคมเขมร นอกจากนี้ความเหลื่อมลํ้าแตกต่างนั้นอาจกลายเป็นความแตกต่างทางโครงสร้างของสังคมที่ส่งผลให้ผู้ชายมีอำนาจและใช้อำนาจควบคุมจัดการกับผู้หญิงอันนำไปสู่ความไม่เสมอภาคทางเพศขึ้นได้ในภายภาคหน้า