ศีลธรรมแบบปัจเจกบุคคลกับการรับผิดชอบทางสังคมในขงจื่อ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาศีลธรรมแบบปัจเจกบุคคลและการรับผิดชอบทางสังคมในขงจื่อ การศึกษานี้เป็นการใช้เอกสารและหนังสือ ผลการศึกษาพบว่า ศีลธรรมแบบปัจเจกบุคคลของขงจื่อเป็นการระบุถึงเป้าหมายของการอยู่ร่วมกัน แต่เป้าหมายนี้ถูกมองว่าเป็นเรื่องที่ขงจื่อเสนอไว้แต่ไม่อาจนนำมาปฏิบัติได้จริงในสังคมจึงเป็นแค่อุดมคติจึงเป็นแค่อุดมคติที่ขงจื่อเสนอไว้เท่านั้น ขณะที่การรับผิดชอบทางสังคมเป็นเรื่องของข้อปฏิบัติที่กล่าวถึงการเลือกที่ถูกต้องและเหมาะสม ข้อปฏิบัติที่ว่านี้จึงมีความหลากหลายอันมาจากวิถีของการเลือกที่แตกต่างกันไป แต่ขงจื่อมองว่าการเลือกนั้นไม่ควรจะเลือกแล้วทำลายเป้าหมาย เพราะมองว่าทำไม่ได้ แล้วหลีกหนีไปจากสังคมนั้น แต่ควรเป็นการเลือกที่จะทำวิธีอื่นแต่มีเป้าหมายคือการอยู่ในสังคมต่อไป หากพิจารณาจากแนวคิดทั้ง 2 ด้านนี้จะพบว่าขงจื่อในวัฒนธรรมจีนที่เป็นต้นแบบนั้นมุ่งเน้นไปที่ศีลธรรมแบบปัจเจกบุคคลมากกว่า แต่ในปัจจุบันการพิจารณาขงจื่อกลายเป็นศีลธรรมทางสังคมแทนในแง่ของการเลือกใช้และการนำเสนอการปฏิบัติมากกว่าจะมองไปที่เป้าหมาย ทั้งนี้อาจมาจากการเปลี่ยนแปลงคติความเชื่อที่มุ่งสนใจที่เครื่องมือปฏิบัติตนมากกว่าเป้าหมายเชิงอุดมคติหรือเป็นไปตามเงื่อนไขที่เหล่าศาสนาต่างๆ วางอุดมคติไว้ แต่การปฏิบัติอาจไม่สอดรับกับเป้าหมายนั้นเมื่อเวลาผ่านไป จึงเป็นการเลือกที่สามารถปฏิบัติได้เพื่อให้เหมาะสมกับกาลเวลา