ผลการจัดการเรียนรู้โดยใช้กระบวนการบันได 7 ขั้น เพื่อพัฒนาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน และความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนพ่วงพรมครวิทยา
The Results of Learning Management Using the 7-Step Ladder Process to Improve Academic Achievement and Environmental Citizenship Among Grade 10 Students at Puangphromkhonwitthaya School.
คำสำคัญ:
กระบวนการบันได 7 ขั้น; ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน; พลเมืองสิ่งแวดล้อมบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง การจัดการทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ก่อนและหลังได้รับการจัดการเรียนรู้ 2) ศึกษาความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อมของนักเรียน หลังได้รับการจัดการเรียนรู้ และ 3) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนต่อการจัดการเรียนรู้กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนพ่วงพรมครวิทยา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2566 ที่ได้มาโดยการสุ่มอย่างง่าย ใช้ห้องเรียนเป็นหน่วยสุ่ม จำนวน 1 ห้องเรียน นักเรียน จำนวน 21 คน เครื่องมือที่ใช้ในงานวิจัย คือ แผนการจัดการเรียนรู้ เรื่อง การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน แบบประเมินความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อม และแบบประเมินความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้ การเก็บรวบรวมข้อมูล เริ่มจากการทดสอบก่อนการทดลอง ดำเนินการจัดการเรียนรู้ตามกระบวนการบันได 7 ขั้น ขั้นที่ 1 สำรวจและค้นหาประเด็น ขั้นที่ 2 หาความรู้ฐาน ขั้นที่ 3 วิเคราะห์ความสัมพันธ์ ขั้นที่ 4 เรียนรู้สถานการณ์และกำหนดทางเลือก ขั้นที่ 5 วางแผนการจัดการ ขั้นที่ 6 ออกปฏิบัติ และขั้นที่ 7 แลกเปลี่ยนเรียนรู้ ทดสอบหลังการทดลอง ประเมินความพึงพอใจ และประเมินความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อม การวิเคราะห์ข้อมูล เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนโดยใช้ t – test dependent วิเคราะห์ผลการประเมินความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อม และความพึงพอใจของนักเรียน โดยหาค่าเฉลี่ย ( ) และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แล้วเปรียบเทียบกับเกณฑ์การแปลความหมาย
ผลการวิจัยพบว่า 1) ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน เรื่อง การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หลังได้รับการจัดการเรียนรู้ มีคะแนนเฉลี่ยหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 2) ผลการประเมินความเป็นพลเมืองสิ่งแวดล้อม อยู่ในระดับดีมาก และ 3) ผลการประเมินความพึงพอใจต่อการจัดการเรียนรู้ อยู่ในระดับมากที่สุด
The objectives of this research were: 1) to compare the academic achievement in the topic of natural resources and environmental management before and after the learning management intervention, 2) to study students' environmental citizenship after the learning intervention, and 3) to study students' satisfaction with the learning intervention. The sample group consisted of 21 Grade 10 students from Puangphromkhonwitthaya School during the second semester of the 2023 academic year, selected using simple random sampling, with one classroom as the sampling unit. The research tools included a learning management plan on natural resources and environmental management, an academic achievement test, an environmental citizenship assessment, and a satisfaction survey regarding the learning management. Data collection began with a pre-test, followed by the implementation of the 7-Step Ladder Process. The steps included: 1) identifying and exploring issues, 2) acquiring foundational knowledge, 3) analyzing relationships, 4) learning about the situation and setting options, 5) planning management, 6) taking action, and 7) sharing and exchanging knowledge. Afterward, a post-test, satisfaction survey, and environmental citizenship assessment were conducted. Data analysis involved comparing academic achievement using the dependent t-test, and evaluating environmental citizenship and student satisfaction using the mean () and standard deviation (S.D.), then interpreting the results against set criteria.
The research findings indicated that: 1) the post-intervention academic achievement scores on natural resources and environmental management were significantly higher than pre-intervention scores at the .01 level, 2) the environmental citizenship evaluation was at a very good level, and 3) the students' satisfaction with the learning management was at the highest level.
References
กรกมล ชูช่วย. (2565). วิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อม. มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนสุนันทา.
กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2565). บันได 7 ขั้น เครื่องมือการจัดกระบวนการเรียนรู้เพื่อสร้างพลเมืองเพื่อสิ่งแวดล้อม กรณีตัวอย่าง : ลุ่มน้ำเจ้าพระยา. บริษัท ป่าฝน เนกซ์สเตป จำกัด.
เกียรติสุดา กาศเกษม. (2566). พัฒนารูปแบบการบริหารโรงเรียน SAWAN PLUS MODEL สู่การเป็นโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน โรงเรียนเทศบาลวัดสวรรคนิเวศ. โรงเรียนเทศบาลวัดสวรรคนิเวศ.
เฉลิม มลิลา นิติเขตต์ปรีชา. (2559). เทคนิควิธีการสอนประวัติศาสตร์ (พิมพ์ครั้งที่ 6). สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชลิดา จูงพันธ์ และนฤพจน์ พุทธวัฒนะ. (2563). การศึกษาการออกแบบเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาใน โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (Eco-School) กรณีศึกษาโรงเรียนในจังหวัดปทุมธานี. วารสารหน่วยวิจัยวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อการเรียนรู้ (Journal of Research Unit on Science, Technology and Environment for Learning), 11(1), 115-130.
ณัฐพงศ์ อิ่มใจ. (2564). การพัฒนาหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษา เพื่อเสริมสร้างความตระหนักรู้ ความรู้และทักษะด้านสิ่งแวดล้อม ของนักเรียนโรงเรียนมัธยมวัดหนองจอก. โรงเรียนบ้านหนองจอก.
ทิพย์พาพร ตันติสุนทร. (2557). พลเมือง สิทธิมนุษยชน และประชาธิปไตย. สถาบันนโยบายศึกษา.
ทิศนา แขมมณี. (2566). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 26). ศูนย์หนังสือจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นิภาพรรณ เจนสันติกุล. (2564). กระบวนการเรียนรู้โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน : บทสะท้อนจากประสบการณ์และการเรียนรู้. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มมร วิทยาเขตอีสาน, 2(3), 78-85.
ประสาน ตังสิกบุตร. (2551). กระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษากับการพัฒนาชุมชน. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
พิชาติ แก้วพวง. (2563). ศาสตร์การจัดการเรียนรู้สังคมศึกษา. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
_______. (2567). สมรรถนะการจัดการเรียนรู้สังคมศึกษา : แนวคิดและการพัฒนา. สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
มนตรี วงษ์สะพาน. (2563). พื้นฐานการวิจัยทางหลักสูตรและการสอน. ตักศิลาการพิมพ์.
รัตติกร โสมสมบัติ. (2563). รูปแบบส่งเสริมการจัดการเรียนรู้สิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนในสถานศึกษาอาชีวศึกษาเอกชน. [วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์.
ลัดดาวัลย์ กัณหสุวรรณ. (2561). 40 กิจกรรมกับสิ่งแวดล้อมศึกษา แนวทางการจัดกิจกรรมสิ่งแวดล้อมสำหรับระดับประถม-มัธยมต้น. นานมีบุ๊ค.
ลินดา การภักดี. (2561). การพัฒนาชุดฝึกอบรมสิ่งแวดล้อมน่ารู้เพื่อเสริมสร้างความตระหนักรู้ต่อ สิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษา. [วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
วินัย วีระวัฒนานนท์. (2562). หลักการสอนสิ่งแวดล้อม. การพิมพ์ดอทคอม.
สมควร ไข่แก้ว. (2556). การพัฒนาหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาแบบบูรณาการที่เน้นแหล่งเรียนรู้ นอกห้องเรียนในจังหวัดภูเก็ตเพื่อส่งเสริมการรู้สิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย. [วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
สาวิตรี ศรีสุข. (2537). การสร้างสื่อเพื่อการสื่อสารพัฒนาการ : คู่มือการศึกษาธรรมชาติในป่าดิบเขา. [วิทยานิพนธ์ปริญญาวารสารศาสตรมหาบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สุภารัตน์ อ่อนก้อน. (2564). การพัฒนากิจกรรมการเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาแบบบูรณาการ โดยใช้ชุมชนเป็นฐานและการเรียนรู้เชิงปฏิบัติการ. [วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
Likert, R. (1987). New patterns of management. McGraw-Hill.
Melaville, Berg and Blank. (2006). Community-based learning : Engaging students for success and citizenship. Partnerships/
Community. Retrieved on December 15, 2023, from http://digitalcommons.unomaha.edu/slcepartnerships/40