การประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ภายใต้โครงการไทยนิยม ยั่งยืน ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

          การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลสัมฤทธิ์ของโครงการชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี ภายใต้โครงการไทยนิยม ยั่งยืน ในพื้นที่จังหวัดขอนแก่น ผู้วิจัยใช้การประเมินตามตัวแบบระบบ ได้แก่ ปัจจัยนำเข้า กระบวนการ ผลผลิต ผลลัพธ์ และผลกระทบ พื้นที่เป้าหมาย คือ บ้านหัวฝาย บ้านดงบัง บ้านดอนข่า และบ้านห้วยแก ซึ่งอยู่ในเกณฑ์การคัดเลือกชุมชนที่มีศักยภาพตามโครงการฯ ผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสรุปผลการดำเนินงานโครงการฯ แบบสอบถาม และการสนทนากลุ่ม โดยมีกลุ่มตัวอย่างใช้วิธีการคัดเลือกแบบเจาะจง คือ ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบโครงการระดับจังหวัดและระดับอำเภอ เจ้าหน้าที่ผู้รับผิดชอบหมู่บ้านเป้าหมาย รวมทั้งสิ้น 12 คน  

          ผลการวิจัย พบว่า

          โครงการมีผลสัมฤทธิ์ในบางพื้นที่ อันเนื่องมาจากศักยภาพในแต่ละพื้นที่มีไม่เท่ากัน แต่ในภาพรวมทั้ง 4 หมู่บ้าน มีการสร้างอาชีพและเกิดรายได้ให้กับคนในชุมชน ตามผลการวิจัยดังต่อไปนี้ ด้านปัจจัยนำเข้า ทั้ง 4 หมู่บ้านมีกำลังคน ทรัพยากรธรรมชาติ ผลิตภัณฑ์ และข้อมูลการท่องเที่ยว ที่พร้อมพัฒนาต่อยอดเพื่อรองรับนักท่องเที่ยวอยู่แล้ว ด้านกระบวนการ มีการพัฒนาบุคลากรในชุมชน การพัฒนาศักยภาพด้านการท่องเที่ยวและอัตลักษณ์ของชุมชน การพัฒนาผลิตภัณฑ์ โดยการยกระดับสินค้าให้มีคุณภาพและมาตรฐาน การพัฒนาศักยภาพด้านข้อมูล และการปรับปรุงการบริหารจัดการ ด้านผลผลิต ทุกหมู่บ้านมีรายได้เพิ่มขึ้นมากกว่า ร้อยละ 10 ด้านผลลัพธ์ หมู่บ้านมีการกระจายรายได้เพิ่มขึ้นและหมุนเวียนในชุมชน เกิดการกระตุ้นเศรษฐกิจฐานราก และมีประชาชนอพยพย้ายถิ่นกลับบ้าน ด้านผลกระทบ ทั้ง 4 หมู่บ้าน มีผลการประเมินความสุขมวลรวมของหมู่บ้านอยู่ในระดับ “อยู่เย็น เป็นสุข” ข้อเสนอแนะจากการวิจัย คือโครงการฯ มีระยะเวลาที่จำกัด ดังนั้นจึงควรกำหนดโครงการฯนี้ ในแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และในแผนยุทธศาสตร์ในหน่วยงานอื่นที่เกี่ยวข้องเพื่อให้สามารถดำเนินการโครงการฯ ได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืนต่อไป