การพัฒนามโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยใช้การจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Van Hiele ร่วมกับสื่ออุปกรณ์เสมือน
คำสำคัญ:
แนวคิดของ Van Hiele, สื่ออุปกรณ์เสมือน, มโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาแนวทางการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Van Hiele ร่วมกับสื่ออุปกรณ์เสมือน เพื่อพัฒนามโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และเพื่อศึกษาผลการพัฒนามโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 เมื่อจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Van Hiele ร่วมกับสื่ออุปกรณ์เสมือน ผู้เข้าร่วมวิจัย คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4.7 ภาคการเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2564 โรงเรียนประถมศึกษาขนาดใหญ่แห่งหนึ่ง จำนวน 45 คน ผู้วิจัยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงปฏิบัติการในชั้นเรียน จำนวน 3 วงจรปฏิบัติการ เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แผนการจัดการเรียนรู้ แบบสะท้อนผลการจัดการเรียนรู้ แบบวัดมโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์หลังเรียนแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้และหลังจบการเรียนรู้ทั้ง 3 แผนการจัดการเรียนรู้ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
- แนวทางการจัดการเรียนรู้ตามแนวคิดของ Van Hiele ร่วมกับสื่ออุปกรณ์เสมือน เพื่อพัฒนามโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์ เรื่อง รูปสี่เหลี่ยมมุมฉาก ของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีประเด็นที่ควรเน้น คือ การออกแบบการจัดการเรียนรู้อย่างเป็นลำดับขั้น เพื่อให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้มโนทัศน์อย่างค่อยเป็นค่อยไป เริ่มจากการมองภาพ สังเกตความสัมพันธ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ สรุปมโนทัศน์ และฝึกการนำมโนทัศน์ไปใช้
- การวัดมโนทัศน์ทางคณิตศาสตร์ตามระดับการคิดทางเรขาคณิตของ Van Hiele หลังเรียนแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้และหลังจบการเรียนรู้ทั้ง 3 แผนการจัดการเรียนรู้ พบว่า นักเรียนส่วนใหญ่สามารถพัฒนามโนทัศน์จากระดับ 0 ระดับ 1 ไปสู่ระดับ 2 จากการวัดมโนทัศน์หลังเรียนแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้ และสามารถพัฒนาไปสู่ระดับ 3 จากการวัดมโนทัศน์หลังจบการเรียนรู้ทั้ง 3 แผนการจัดการเรียนรู้
เอกสารอ้างอิง
เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์. (2549). การคิดเชิงมโนทัศน์ (พิมพ์ครั้งที่ 5). กรุงเทพฯ: ซัคเซสมีเดีย.
ดวงเดือน อ่อนน่วม. (2533). การสอนซ่อมเสริมคณิตศาสตร์. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ทิศนา แขมมณี. (2547). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ(พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์.
ลาวัลย์ พลกล้า. (2545). เอกสารการสอนชุดวิชาการสอนคณิตศาสตร์. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: แสงจันทร์การพิมพ์.
เวชฤทธิ์ อังกนะภัทรขจร. (2552). การศึกษามโนทัศน์ที่คลาดเคลื่อนในวิชาคณิศาสตร์ของนักเรียนชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 4 โรงเรียนสาธิต “พิบูลบำเพ็ญ” (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
สมศักดิ์ ประเสริฐมานะกิจ. (2556). การศึกษาผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนและระดับขั้นการคิดทางเรขาคณิต เรื่อง ความสัมพันธ์ระหว่างรูปเรขาคณิตสองมิติและสามมิติ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 โดยการใช้โปรแกรม The Geometer’s Sketchpad ร่วมกับการจัดการเรียนการสอนตามรูปแบบ Van Hiele (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต) นครราชสีมา: มหาวิทยาลัยราชภัฏนครราชสีมา.
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2555). ครูคณิตศาสตร์มืออาชีพ เส้นทางสู่ความสำเร็จ. กรุงเทพฯ: 3-คิว มีเดีย.
สิริพร ทิพย์คง. (2558). มโนทัศน์ที่คลาดเคลื่อน ความรู้คณิตศาสตร์ที่ถูกต้อง. กรุงเทพฯ: พัฒนาคุณภาพวิชาการ.
สำเภา เนื่องมัจฉา. (2553). การพัฒนามโนมติทางคณิตศาสตร์ เรื่อง อัตราส่วนตรีโกณมิติ โดยการใช้ตัวนำเสนอเป็นเครื่องมือช่วยในการเรียนรู้ สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ตามกรอบทฤษฎี ของ van Hiele (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต). ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
อัมพร ม้าคนอง. (2546). คณิตศาสตร์: การสอนและการเรียนรู้. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
_______. (2557). คณิตศาสตร์สำหรับครูมัธยม. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
Cangelosi, J. S. (1996). Teaching mathematics in secondary and middle school: Research based approaches. New York: Merrill.
Haviger & Vojkuvkova. (2014). The van Hiele geometry thinking levels: gender and school type differences. Procedia - Social and Behavioral Sciences 112 (2014) 977–9
Machaba, F.M. (2016). The concepts of area and perimeter: Insights and Misconceptions of Grade 10 learners. Pythagoras, 37(1), a304. http://dx.doi.org/10.4102/pythagoras. v37i1.304
Moyer, P. S., Bolyard, J. J., & Spikell, M. A. (2002). What are virtual manipulatives?. Teaching Children Mathematics, 8(6), 372–377.
Reimer, K., & Moyer, P. S. (2005). Third graders learn about fractions using virtual manipulatives: A classroom study. Journal of Computers in Mathematics and Science Teaching, 24(1), 5–25.
