ความสัมพันธ์ 3 เส้าของจีน-เมียนมา-MNDAA กับผลกระทบต่อผลประโยชน์ของจีนในเมียนมา

ธรรม สนธิเณร; พวงทอง  ภวัครพันธุ์

ผู้แต่ง

ธรรม สนธิเณร คณะรัฐศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพ, ประเทศไทย
พวงทอง ภวัครพันธุ์ คณะรัฐศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพ, ประเทศไทย

คำสำคัญ:

จีน, เมียนมา, รัฐอ่อนแอ, สายแถบและเส้นทาง, โกก้าง

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาเกี่ยวกับการดำเนินนโยบายของจีนต่อเมียนมาและกองทัพพันธมิตรประชาธิปไตยแห่งชาติเมียนมา (Myanmar National Democratic Alliance Army: MNDAA) หรือกองกำลังโกก้าง ตั้งแต่ ค.ศ. 1988 ถึงปัจจุบัน และวิเคราะห์ว่านโยบายดังกล่าวส่งผลอย่างไรต่อสภาวะรัฐอ่อนแอในเมียนมา และสภาวะอ่อนแอนั้นส่งผลต่อผลประโยชน์และแผนการทางเศรษฐกิจของจีน รวมถึง “ข้อริเริ่มสายแถบและเส้นทาง” (Belt and Road Initiative: BRI) และโครงการอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) วิเคราะห์นโยบายของจีนที่มีต่อกองทัพเมียนมาและ MNDAA นับตั้งแต่ปี 1988 ว่าส่งผลให้เกิดภาวะรัฐอ่อนแอในเมียนมาอย่างไร และ (2) วิเคราะห์ว่าสภาวะรัฐอ่อนแอในเมียนมากระทบต่อผลประโยชน์ของจีนในเมียนมาอย่างไร นอกจากนี้ยังศึกษาและวิเคราะห์สถานการณ์ความขัดแย้งระหว่างกองทัพเมียนมากับ MNDAA และการแทรกแซงกิจการภายในของจีนหลังการรัฐประหารปี 2021 โดยบทความเสนอว่า การริเริ่มโครงการ BRI ของจีนทำให้เมียนมามีความสำคัญมากขึ้น เมื่อเกิดการสู้รบหลังการรัฐประหาร ค.ศ. 2021 จีนจึงมีความจำเป็นต้องแทรกแซงกิจการภายในของเมียนมาอย่างเปิดเผยและจริงจังยิ่งขึ้นเพื่อปกป้องผลประโยชน์ของตน ทว่า ความสัมพันธ์สามเส้าระหว่างจีน เมียนมา และ MNDAA กลับเป็นอุปสรรคสำคัญต่อการแก้ไขความขัดแย้งและสร้างสันติภาพในเมียนมา

เอกสารอ้างอิง

เกียรติชัย พงษ์พาณิชย์. (2024). จีนกับความสัมพันธ์เชิงซ้อนกับกลุ่มชาติพันธุ์: บทบาทใหม่หลังรัฐประหารเมียนมา. วารสารความมั่นคงศึกษา, 5(1), 35–54.

ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. (2024). บทวิเคราะห์ยุทธศาสตร์จีนกับปฏิบัติการ 1027 ของกลุ่มพันธมิตรสามภราดรภาพ. วารสารเอเชียศึกษา, 31(2), 59–78.

ธนกานต์ ปัญจลักษณ์. (2019). นโยบายของจีนต่อกลุ่มชาติพันธุ์ในรัฐฉานและผลกระทบต่อเสถียรภาพของรัฐเมียนมา. วารสารจีนศึกษามหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง, 13(1), 99–118.

พรพิมล ตรีโชติ. (1999). การพัฒนาของกองกำลังโกก้างบริเวณชายแดนจีน–พม่า (วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ยศ สันตสมบัติ. (2023). BRI กับระเบียงเศรษฐกิจจีน–เมียนมา: ความท้าทายทางการเมืองและชาติพันธุ์. วารสารพัฒนาภูมิภาค, 15(1), 112–130.

สิทธิพล เครือรัฐติกาล. (2013). ความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับเมียนมาในบริบทความมั่นคงหลังสงครามเย็น. วารสารรัฐศาสตร์และรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 4(2), 1–20.

สุรชาติ บำรุงสุข. (2019). จีนกับการปักธงภูมิรัฐศาสตร์ในเมียนมา. มติชนสุดสัปดาห์, 39(1998), 22–24.

Dossi, S., & Gabusi, G. (2023). China’s strategic infrastructure investments in Myanmar: From BRI to border tensions. Global Asia Review.

Egreteau, R., Jagan, L., & Macan-Markar, M. (2013). Soldiers and diplomacy in Burma: Understanding the foreign relations of the Burmese praetorian state. NUS Press.

Hashmi, S. (2014). China–Myanmar relations: Past and present. Journal of Contemporary Asia, 44(2), 200–213.

International Crisis Group. (2024). Myanmar’s triple conflict and China’s role (Asia Briefing No. 176). https://www.crisisgroup.org

Lanteigne, M. (2019). Chinese foreign policy: An introduction (4th ed.). Routledge.

Li, M., & Lye, L. (2009). China’s policies towards Myanmar: A complex interdependence perspective. Journal of Current Southeast Asian Affairs, 28(2), 89–113.

Lintner, B. (2021). The cost of brotherhood: China and Myanmar’s military. Yale University Press.

Martin, M. (2023). Ethnic armies and economic interests in northern Myanmar. Southeast Asia Studies Journal.

Michaels, D. (2023). Beijing’s border gamble: The Three Brotherhood Alliance and BRI. Strategic Insights.

Muang Aung Myoe. (2011). In the name of Pauk-Phaw: Myanmar’s China policy since 1948. Institute of Southeast Asian Studies.

Nielsen, J. (2022). The China–Myanmar economic corridor and the challenges of implementation. Asian Affairs, 53(1), 1–22.

Patrick, S. (2007). “Failed” states and global security: Empirical questions and policy dilemmas. International Studies Review, 9(4), 644–662.

Peng, Y., & SpringerLink. (2021). China’s maritime silk road initiative and Southeast Asia. In China's Belt and Road Initiative in a global context. Springer.

Strangio, S. (2025). Myanmar in crisis: Power, ethnicity, and China's shadow. Asian Affairs Review.

Tea, A. (2010). India’s look east policy and Myanmar: Challenges and opportunities. India Quarterly, 66(4), 349–363.

Tun, K. (2015). China–Myanmar: Toward a more balanced and better neighborhood. Asian Politics & Policy, 7(2), 167–183.