เปรตกับความสัมพันธ์กับประเพณีแซนโฎนตาของชาวไทยเขมร

บทคัดย่อ

ฐานคติความเชื่อของชาวไทยเขมร ได้มีความเชื่อว่า  เปรตเป็นลักษณะวิญญาณที่หิวโหย อดอยากเป็นผู้ที่อยู่อาศัยอีกภพภูมิหนึ่ง  มีความสัมพันธ์กับประเพณีแซนโฎนตาของชาวไทยเขมร  ประเพณีแซนโฎนตาเป็นพิธีกรรมการอุทิศบุญกุศล ผู้ที่ล่วงลับ มีความสัมพันธ์เป็นคติธรรมความเชื่อที่เชื่อมโยงกับหลักธรรมในทางพระพุทธศาสนา เป็นการอุทิศส่วนบุญให้แก่ผู้ล่วงลับ ชาวไทยเขมรมีความเชื่อว่าเป็นการสงเคราะห์อนุเคราะห์แก่ญาติผู้วายชนม์ให้ไปเกิดในสุคติโลกสวรรค์  และเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ความเชื่อเรื่องกรรมที่ทำให้เกิดเป็นเปรต มีความสอดคล้องกันกับความเชื่อของพระพุทธศาสนา มีการปฏิบัติที่สืบทอดกันมา จึงก่อเกิดประเพณีและพิธีกรรมแซนโฎนตา ซึ่งได้รับอิทธิพลจากความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องของจิตวิญญาณว่า หลังจากที่ตายไปแล้ว เชื่อว่าผู้ทำกรรมใดไว้ย่อมได้รับผลกรรมนั้น ทำดีได้ขึ้นสวรรค์ ทำชั่วตกนรก เป็นเปรต ต้องทนทุกข์ทรมานเพราะผลแห่งบาปกรรมที่ทำไว้นั่นเอง และในภูมิแห่งเปรตพวกเขาสามารถดำรงชีพอยู่ด้วยการอาศัยส่วนบุญ  จากการอุปการะของญาติพี่น้อง หรือผู้อื่นเท่านั้นหากไม่มีใครอุทิศไปให้ก็ไม่ได้รับบุญลักษณะการรับส่วนบุญ สอดคล้องกับความเชื่อเรื่องการรับส่วนบุญเพราะชาวไทยเขมรมีความเชื่อว่าการเวียนว่ายตายเกิดนั้นมีจริง และเชื่อว่าการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่ญาติในวัน “แซนโฎนตา” ผู้ที่ตายที่เป็นญาติพี่น้อง จะได้รับส่วนบุญแน่นอน และเชื่อว่าผลบุญเหล่านั้น จะช่วยให้ผู้ตายได้พ้นจากหนี้กรรมที่มีอยู่ และจะได้ไปเกิดใหม่ในภพใหม่ต่อไปแน่นอนในวัน “แซนโฎนตา”ชาวบ้านมีความเชื่อถือว่าผีบรรพบุรุษของทุกตระกูลก็จะไปรวมกันที่วัด เพื่อรอรับส่วนกุศลที่ญาติส่งให้ เพื่อจะเป็นผลบุญที่ตนได้นำไปสู่ความสุขในภพหน้าต่อไป ดังนั้นเปรตกับประเพณีแซนโฎนตาของชาวไทยเขมรได้มีความเกี่ยวข้องกัน คำว่าเปรตในทางพระพุทธศาสนาคือดวงวิญญาณที่สามารถรับส่วนบุญได้ และบรรพบุรุษของชาวไทยเขมรก็มีความเชื่อว่ามารับบุญกุศลจากการอุทิศของลูกหลานได้ในพิธีแซนโฎนตาแต่ละปีที่จัด